چگونگی عملکرد تنگی نفس

ارسالی: علی احمد یاور

نوشتۀ داکتر علیشاه جوانشیر متخصص امراض داخله

تنگی نَفَس عبارت از یکنوع مرض طرق تنفسی میباشد که مریضان مصاب به آن قدرت توان جذب مقدار کافی اکسیجن مورد ضرورت برای خود را از طریق دوران خون ندارند. مریضان مصاب به این مرض دارای علایم سریری خاصی مانند تنفس صدادار، تنگی سینه، کوتاهی نفس و سرفه میباشند.

عوامل مساعد کنندۀ این مرض عبارت از: آلوده گی هوا، گرد و خاک، دود غلیظ، تورم لوله های تنفسی، مسمومیت با گاز کاربن مونواکسیداد، حساسیت مقابل پینسلین پینوت عوامل ویروسی و باکتریایی، سینه بغل، انفلوانیزا، توبرکلوز، برانشیت های مزمن، امراض قلبی و ریوی و بالاخره عدم کفایۀ قلب همه در بروز مرض شامل میباشند.

 تنگی نفس دارای انواع مختلف بوده و به درجات مختلف در نزد مریضان بملاحظه میرسند. یکنوع آن به نام اورتوپنیا یاد میگردد که مریضان مصاب به این نوع گاهی حملات شدید تنگی نفس شبانه نزد شان دیده میشود. این نوع حملات بیشتر نزد آن دسته مریضان بملاحظه میرسد که آنها قبلاً مصاب به یکی از انواع مریضی های قلبی و یا ریوی بوده باشند. این نوع مریضان در نیمه های شب از خواب با یک حالت خفقان بیدار و احساس یک نفس تنگی شدید مینمایند که بعد از چند دقیقه برای اینکه دوباره بخواب برود مجبور میباشند که زیر سر خود دو یا سه عدد بالشت را بگذارند. زیرا با این عملیه مایعات که در اطراف شش های شان در طول شب تجمع نموده بود بر طرف میگردد.

یکنوع نفس تنگی دیگر وجود دارد که مریضان مصاب به این نوع قبلاً مصاب به یکی از انواع مریضی های قلبی و یا ریوی بوده باشند. این دسته مریضان در نیمه های شب با یک حالت خفقان بسیار شدید از خواب بیدار میگردند و فوراً خود را به نزدیکترین پنجره و یا کلکین اتاق خواب رسانیده و شروع به نفس کشیدن های عمیق و پی در پی مینمایند تا یک اندازه نفس تنگی شان بهبودی حاصل نماید. چون نزد این دسته مریضان پندیده گی پا ها وجود دارد این آبهاآهسته آهسته از طریق دوران خون در طول شب به طرف شش های مریض نقل مکان مینماید و در آن جا تجمع نموده که باعث یک حالت خفقان بسیار شدید نزد مریضان میگردد. مریض در خواب فکر میکند که در آب غرق میگردد این نوع تنگی نفس زیادتر در نزد مریضان مصاب (Pulmonary Diseases) دیده میشود.

در نزد مریضان مصاب به این نوع مرض علاوه از پندیدگی پا ها، درد های قفس صدری، زیاد بودن ضربان قلب، کبودی لب ها و کبودی ناخن ها هم بملاحظه میرسد. یکنوع دیگر تنگی نفس در نزد مریضان مصاب به برانشیت های مزمن دیده میشود. مریضان مصاب به آن در نیمه های شب با یک حالت خفقان از خواب بیدار و شروع به سرفه نمودن های پی در پی مینمایند. تا تنگی نفس شان یک اندازه بهبودی حاصل نماید که در اثر این سرفه ها یک اندازه اخلاط و بلغم از ریه های شان خارج و قسماً تنگی نفس شان بهبودی حاصل مینماید. گاهی در بلغم و اخلاط خارج شده رگ های خونی و لکه های خون هم دیده میشود این دسته مریضان اکثراً دارای تنفس صدادار، تنگی سینه و نفس کشیدن های نسبتاً کوتاه داشته میباشند. یکنوع تنگی نفس دیگر هم وجود دارد که آنقدر مهم نبوده و حملات آن نیز در طول شب نزد مریضان بمشاهده میرسد که اکثراً با یک اسپری های مخصوص باز کننده های طرق تنفسی که اکثراً به آن آشنایی دارند و به نام ( Ventolin Inhaler Complete ) یاد میگردد فوراً بعد از 2 یا 3 مرتبه کش کردن هوا از طریق دهن از داخل آن تنگی نفس بهبودی حاصل مینماید، که در واقعات ابتدایی و عاجل از آن استفاده میگردد. یک سلسله تمرینات تنفسی وجود دارد که به نام ( Breathing Exercise ) یاد میگردد و مریضان مصاب به تمامی انواع تنگی نفس باید به آن آشنایی داشته باشند که خیلی مفید است. مریضان مصاب به تنگی نفس بعد از آنکه به آرامی نفس را داخل ریه های خود نمودند آنرا کمی نگه داشته با این طریقه هوا از طریق تنفس میتواند یک اندازه قفس سینه خود را منبسط بگردانند و قدرت مقاومت تنفسی خود را بیشتر سازند. همچنان با اجرای تمرینات پیاده روی نسبتاً سریع در صورت امکان هفته سه مراتبه در بین 20 تا 25 دقیقه نیز میتوانند کمک خوبی بخود برسانند. کوشش شود که هوا در هنگام اجرای برنامه از طریق بینی گرفته شده و از طریق دهن خارج گردد. برعلاوه با تنفس شکم نیز میتوانند مقاومت پردۀ حجاب حاجز خود را تقویت بخشند. این عملیه را روزانه چندین مراتبه اجرا نمایند.

یادداشت: اشخاصیکه به سگرت عادت دارند باید هر چه زودتر آنرا ترک نمایند، زیرا سگرت یک سلسله محدودیت های را در سیستم طرق تنفسی بار می آورد که تدریجاً باعث خرابی و تنگ شدن مجرای تنفسی میگردد و آهسته آهسته امراض خیلی وخیم و پیشرفته قلبی و ریوی را نزد آنها بوجود می آورد که اضرار بسیار وخیم و خطرناک را در قبال دارد .