مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی: ملکه سخی
در طبقه‌بندی جانوران که در آغاز قرن نوزدهم انجام گرفت، تمام جانورانی که دارای بدنی دراز و فاقد ضمائم واضح بودند به کرمها موسوم شدند.
در طبقه‌بندی جانوران که در آغاز قرن نوزدهم انجام گرفت، تمام جانورانی که دارای بدنی دراز و فاقد ضمائم واضح بودند به کرمها موسوم شدند. کرمها به یونانی Helmenthes و به لاتین Vermes نام دارند. این جانوران به علت داشتن یک انتهای قدامی یا سر که دارای اندامهای حسی است و به قصد برخورد و روبروشدن با محیط بطرف جلو حرکت می‌کند و یک انتهای خلفی یا دم ، با اسفنجها ، مرجانها و شانه‌داران اختلاف و تمایز دارند.
این جانوران می‌توانند روی سطح شکمی که رو به پایین و در برابر زمین واقع است گردش کنند و یا بی‌حرکت بمانند. کرمها تقارن دو جانبی دارند. عده‌ای از آنها زندگی آزاد داشته و محل زندگیشان متفاوت است و عده‌ای دیگر زندگی انگلی دارند و در بدن گیاهان ، جانوران و حتی انسان به سر می‌برند و اغلب مولد امراض خطرناکی برای آنها هستند.
● کرمهای پهن
پست‌ترین کرمها ، کرمهای پهن یا پلات هلمنت‌ها می‌باشند که بدنهای نازک و نرم دارند. عده کمی از آنها آزادند و بیشتر آنها به حالت انگل هستند. این کرمها از ۳ رده تورکیان ، بادکشداران ، و نواریان تشکیل شده‌اند.
● رده تورکیان
رده تورکیان یا کرمهای پهن آزادانه اکثرا در آب شیرین یا شور و یا جاهای مرطوب به سر می‌برند. پلانارین‌ها جز این رده هستند، که در آبهای سرد و دایمی به کنده‌ها و تیرهای معلق در آب آویزانند و از نور فراری هستند. این کرمها هرمافرودیت هستند، یعنی هر دو دستگاه نر و ماده را دارا هستند. بدنشان فاقد کوتیکول است.
● رده بادکشداران
رده بادکشداران یا کپلکها که انگلهای داخلی یا خارجی هستند، بدنشان از کوتیکول پوشیده شده است. فاقد قطعه یا بند هستند. این جانوران دارای بادکشها و قلابهایی برای چسبیدن به بدن میزبان هستند. دارای مرحله لاروی و بلوغ هستند و مرحله لاروی را معمولا در بدن یک نرم‌تن شکمپا به سر می‌برند. تعداد تخمهایی که تولید می‌کنند، فوق العاده زیاد است. فاسیولاهپاتیکا کرم معمولی کبد گوسفند) است که در مرحله بلوغ در مجاری صفراوی به سر می‌برد.
● رده نواریان
رده نواریان یا کرمهای نواری انگلهای داخلی می‌باشند که در روده مهره‌داران به سر می‌برند. این جانوران ، بدنی پهن و نواری شکل دارند و بدن آنها از قطعات زیاد یا بندهای کوتاه زیاد تشکیل یافته است. از کوتیکول پوشیده شده‌اند. اینها دهان و لوله گوارش ندارند و مواد غذایی) از دیواره بدنشان جذب می‌گردد. قسمت جلوی بدن یا سر آنها اسکولکس نام دارد. کرمهای کدو نام دیگر نواریان می‌باشد.
● کرمهای لوله‌ای شکل
بدن آنها بدون تقسیم است. دارای بدنی باریک و استوانه‌ای ، همراه با کوتیکول مقاوم و یک لوله هاضمه کامل و دایمی می‌باشند. این جانوران در میان جانوران پریاخته از حیث تعداد بعد از حشرات شاید مقام دوم را داشته باشند. جنسهای نر و ماده آنها معمولا از هم جدا می‌باشند و جنس نر کوچک تر از ماده است. نمونه بارز کرمهای لوله‌ای ، کرم آسکاریس می‌باشد.
● کرم آسکاریس
کرم آسکاریس یا کرم روده انسان و خوک دارای بدن لوله‌ای و باریک است و در هر دو انتها نازک می‌شود. پوشش بدن از کوتیکول صاف و سخت و مدوری است که دارای خطوط کوچک می‌باشد. چهار خط طولی سفیدرنگ در طول بدن امتداد می‌یابد. دهانش دارای سه لب است. این کرم انگلی است که در روده میزبانش زندگی می‌کند. کرمهای نر و ماده نیز در داخل روده میزبان جفتگیری می‌کنند.
● کرم حلقوی
بدن آنها مرکب از بسیاری قطعات حلقه‌ای شکل ، همانند و یا قطعه می‌باشد. داشتن قطعات مشابه ، معمولا هم در شکل خارجی و هم در ساختمان داخلی از قبیل عضلات ، اعصاب و اندامهای گردش خون ، وازنش و تولید مثل نمایان است. کرمهای حلقوی شامل رده کم تاران ، رده پرتاران و رده زالوها می‌باشد.
● رده کم تاران
کرم خاکی مثالی از این رده است. بدن این کرم استوانه‌ای دراز و بطور واضح در دو انتها نازک و باریک است. سر مشخص و متمایزی در حیوان وجود ندارد. بدن یک کرم بالغ به ۸۰ تا ۱۰۰ قطعه حلقه‌ای شکل تقسیم شده است. دهان کرم در حلقه اول است. روی حلقه‌های ۳۱ تا ۳۷ برآمدگی غده‌ای واضحی به نام کمربند تناسلی دیده می‌شود. در هر حلقه به جز اولی و آخری چهار جفت تار مو مانند کوچک (ابریشم) وجود دارد. تارها در موقعی که کرم در سوراخش قرار دارد و یا روی زمین حرکت می‌کند، مانند گیره یا میخ عمل می‌نماید.
● رده پرتاران
رده پرتاران ، حلقویانی هستند که در طول سواحل فراوان هستند. دارای سر متمایز بوده و در هر حلقه یک جفت پانمای جانبی وجود دارد. جنسهای نر و ماده معمولا از هم مجزا هستند. نرئیس یا کرم صدفی نمونه این رده است. این کرم هنگام روز زیر سنگها یا در یک سوراخ موقتی در حالی که فقط سرش بیرون است، مخفی می‌شود. شب از پناهگاه بیرون آمده روی شن می‌خزد و به اطراف شنا می‌کند. در ناحیه سر ۴ جفت شاخک پیش دهانی در پشت دارد. اینها اندامهای حسی جانورند. در یک طرف هر حلقه بدنی یک پانمای پهن وجود دارد. دارای دستگاه گردش خون هستند. پلاسمای خون قرمز و حاوی هموگلوبین محلول و گلبولهای بی‌رنگ است.
● رده زالوها
زالوها کرمهای آبزی و یا گاهی خاکزی دارای عادات شکاری یا انگلی هستند و در آنها بادکشهای بزرگ انتهایی به منظور حرکت و چسبیدن وجود دارد. بدن زالو در حال بی‌حرکتی دراز یا تخم مرغی شکل است و اساسا از ۳۴ حلقه که بوسیله عقده‌های عصبی مشخص است، تشکیل می‌شود. بدن از کوتیکول پوشیده شده است. دستگاه عضلانی زالو کامل و پر کار و قوی است. زالو هرمافرودیت است.
زالوها جانوران لاشه‌خوار ، شکاری یا انگلی بوده و گروهی دارای عادت خونخواری هستند. این نوع زالوی خونخوار توسط بادکش به میزبان چسبیده ، پوست آن را سوراخ و یک آنزیم ضد انعقاد به نام هیدرودین آزاد می‌کند و از (ون میزبان استفاده می‌کند. در یک وهله غذایی یک زالو می‌تواند چندین برابر وزن خود خون بخورد. قسمت بیشتر آب خون دفع می‌شود ولی قسمت غلیظ و متراکم چنین غذای کاملی به صورت مایع غلیظی باقی می‌ماند و به آهستگی ظرف چندین ماه گوارش می‌یابد.
