مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی: هدیه
در این نوشتار، به دست آوردهای سیزده ساله ی افغانستان به رهبری حامدکرزی اشاره می شود.
افغانستان، از حاکمیت طالبان تا پایان انزوای سیاسی
«اداره موقت» به ریاست حامد کرزی در افغانستان وارث وحشت و ویرانیهای ناشی از سالها جنگ بود و ارثیه انزوای سیاسی بین‌المللی و انزجار داخلی حکومت طالبان نیز به آن افزوده شده بود، اما با این وجود حکومت کرزی توانست با کنشها و کوششهای دستاوردهای قابل اعتنایی در عرصه سیاسی برای کشور به دست آورد.
از آنجایی که حکومت کرزی میراث‌دار رژیم طالبان بود، نخست اندکی به فعالیت‌های سیاسی طالبان اشاره می‌کنیم.
پنج سال حاکمیت طالبان باعث شد که افغانستان در انزوای کامل سیاسی در سطح بین‌المللی قرار گرفته و به کلی به حاشیه رانده شده بود.
حکومت طالبان از یک سو از رسمیت و مطلوبیت بین‌المللی برخوردار نشد و از سوی دیگر از مشروعیت داخلی نیز بیبهره ماند و مردم را به ستوه در آورده بود که خاطرات تلخ آن زمان هیچگاه از اذهان مردم فراموش نخواهد شد و هر شهروند کشور درد شلاق‌های افراد آن گروه را هنوز بر بدن‌های خود احساس می‌کنند.
حکومت این گروه نه تنها نتوانست رضایت و خرسندی مردم را جلب کند، بلکه با رو آوردن به ستم و سلاخی و به راه انداختن کشتارهای گروهی، سرزمین‌های سوخته یکه و لنگ و شمالی، زمینه ایجاد و تعمیق تنفر داخلی نسبت به حکومت این گروه را بنیان نهاد.
حکومت کرزی و تلاش برای بازسازی سیاسی داخلی
لوی جرگه اضطراری:
در زمان حکومت کرزی (حکومت موقت) لوی جرگه اضطراری از ۲۱ تا ۲۹ جوزای ۱۳۸۱ خورشیدی برگزار گردید تا در مورد سازمان‌دهی و تنظیم قدرت و ایجاد دولت انتقالی تا حکومتی که از طریق انتخابات عادلانه تأسیس گردد، برگزار شد. این لوی جرگه گامی عمده برای نهادسازی، ایجاد ساختارهای قانونی و ثبات در کشور سیاسی بود.
لوی جرگه قانون اساسی:
برگزاری این لوی جرگه که سرانجام به تصویب قانون اساسی جدید کشور انجامید، از تاریخ ۲۳ قوس ۱۳۸۲ خورشیدی آغاز و تا ۲۲ روز ادامه یافت. از جمله ۵۰۰ شرکت کننده در این لوی جرگه ۴۵۰ تن از طریق انتخابات در ولایات و ۵۰ نفر آن از راه انتصاب توسط حامدکرزی در آن راه پیدا کردند. بیشتر از یک‌پنجم کرسی‌های این لوی جرگه برای نمایندگان خاصی اختصاص یافته بود که شامل زنان، مهاجران ایران و پاکستان، بیجا شدگان داخلی، کوچی‌ها، هندوها و سیک‌ها بودند. این لوی جرگه یکی از مهمترین لوی جرگه‌هایی بود که قانون اساسی (میثاق ملی) را تصویب کرد.
قانون اساسی جدید کشور:
قانون اساسی جدید پس از یک دوره طولانی جنگ، نبرد و خانه‌جنگی‌ها از سوی لوی جرگه تصویب گردید.
مسوده این قانون اساسی که به وسیله کمیسیون تهیه پیش نویس قانون اساسی بررسی گردیده بود، در اوایل سال ۱۳۸۲ خورشیدی به نظرخواهی عمومی گذاشته شد و این نظر سنجی به کمک دفتر یوناما (نمایندگی سیاسی سازمان ملل در کابل) یک ماه طول کشید که در آن ۱۷۸۰۰۰ نفر به شمول ۱۹ درصد زنان شرکت کردند.
سرانجام آخرین متن پیش‌نویس این قانون در ۱۲ عقرب ۱۳۸۲ آماده شد و نمایندگان در لوی جرگه قانون اساسی آن را در آخرین جلسه (۱۴ جدی ۱۳۸۲) تأیید کردند. این قانون اساسی به طور رسمی در ۶ دلو ۱۳۸۲ خورشیدی (۲۴ روز بعد از تایید لوی جرگه) توسط رییس جمهور کرزی (رییس جمهور وقت) توشیح گردید.
ساختار دولت:
ساختار سیاسی نظام افغانستان در قانون اساسی جدید به صورت ریاستی متمرکز (دارای رییس جمهور با دو معاون)، قوه قضائیه و پارلمان مشخص گردید.
تشکیل حکومت:
نخستین انتخابات ریاست جمهوری در ۱۸ میزان ۱۳۸۳ خورشیدی برگزار گردید تا رییس جمهور منتخب کشور را تعیین کند. این انتخابات به کمک مالی و زیر نظر مستقیم سازمان ملل به طور سری و مستقیم برگزار گردید.
پارلمان:
پارلمان افغانستان که در قانون اساسی به نام شورای ملی یاد می‌شود از دو اتاق مجلس نمایندگان (ولسی جرگه) و مجلس بزرگان (مشرانو جرگه) تشکیل گردیده است. افغانستان هرچند پیش از این نیز چهارده دور شورای ملی داشت، اما این شورا به دلیل شرایط خاص (حضور نیروهای بین‌الملی) نخستین پارلمانی بود که با استقبال گسترده مردم رو به رو شد.
نخستین انتخابات پارلمانی و شوراهای ولایتی در بیست و هفتم سنبله ۱۳۸۴ خورشیدی برگزار شد.
مجلس نمایندگان دارای ۲۴۹ نماینده و مجلس بزرگان ۱۰۲ سناتور (۳۴ نفر از شورای ولایتی، ۳۴ نفر از شورای ولسوالی و ۳۴ تن انتصابی از سوی رییس جمهور) می‌باشد. نمایندگان در پارلمان در دنیا هرچند به تناسب نفوس ولایات و تقسیمات اداری برگزار می‌شود، اما متأسفانه در افغانستان به دلیل تبعیض تاریخی چنین نیست، بلکه به خاطر تقسیم ظالمانه اداری، نمایندگان یک قوم بیشتر به مجلسین راه پیدا میکند.
قوه قضائیه: نهاد قوه قضائیه که یکی از قوای ثلاثه است نیز در زمان حکومت کرزی روی پای خود ایستاد.
چیز مهم دیگر در قانون اساسی، دادن حق شهروندی به مردم افغانستان است که در گذشته کمتر وجود داشت.
آزادی بیان و رسانه ها
رشد چشمگیر آزادی بیان و افزایش فعالیت‌های رسانهای افغانستان و فراهمآمدن امکان نقد و بازگشایی مجاری پرسشگری در دوران زمامداری کرزی محقق شد که امیدهای تازه‌ای را به روی توسعه سیاسی کشور گشود.
افغانستان و توسعه روابط با جهان
حکومت پس از طالبان به رهبری کرزی موجب شد که کشور روابط خود را با برخی از کشورهای جهان احیا کند و با برخی از کشورهای دنیا روابط تازه و تنگاتنگی را بنا نهند.
بسیاری از کشورها امکان گشایش دفاتر سیاسی و سفارتخانه در کابل پیدا کرده و با اعزام سفرای سیاسی خود به افغانستان موافقت کردند.
روابط افغانستان با برخی از کشورهای جهان در زمام کرزی تا سطح روابط استراتژیک ارتقا پیدا کرد
در دوره زمامداری آقای کرزی چندین پیمان استراتژیک با کشورهای مختلف امضا شد.
۱- پیمان استراتژیک «کابل- دهلی»: نخستین پیمان استراتژیک افغانستان پیمان کابل – دهلی بود که در ماههای پایانی سال ۲۰۱۱ از جانب مجلس نمایندگان افغانستان نیز تأیید شد.
۲- پیمان استراتژیک «کابل-رم»: این پیمان در اوایل سال ۲۰۱۲ میلادی و در جریان سفر کرزی به ایتالیا به امضا رسید.
۳- پیمان استراتژیک «کابل-واشنگتن»: این پیمان اول ماه می سال ۲۰۱۲ بین افغانستان و آمریکا در کابل به امضا رسید.
پیمان یادشده دارای ۸ بخش بوده و تا سال ۲۰۲۴ میلادی. اعتبار خواهد داشت.
۴- پیمان استراتژیک «کابل-برلین»: این پیمان در ماه می سال ۲۰۱۲م و در جریان سفر کرزی به کشور آلمان به امضا رسید.
۵- پیمان استراتژیک «کابل-پاریـس»: این پیمان در جریان سفر ماه جنوری ۲۰۱۴ م. کرزی به اروپا، در پاریس به امضا رسید.
مدت اعتبار این پیمان از تاریخ انعقاد مدت ۵ سال تعیین شده و در صورت توافق طرفین قابل تمدید خواهد بود.
۶- پیمان استراتژیک «کابل-لندن»: این پیمان اوایل سال ۲۰۱۲ میلادی در جریان سفر کرزی به لندن به امضا رسید.
بر اساس این پیمان، دولت انگلیس در عرصههای امنیتی، حاکمیت قانون، توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به افغانستان کمک میکند.
بخش عمده این پیمان را تأسیس یک دانشکده افسری به هدف ارتقای ظرفیت و تقویت مهارتهای نظامی نیروهای امنیتی افغانستان تشکیل میدهد که انگلیس به آن متعهد شده است.
۷- پیمان «کابل-پکن»: در ماه سپتامبر ۲۰۱۲ میلادی در جریان سفر « زویان کانگ » عضو دفتر سیاسی حزب کمونیست چین به کابل پیمان استراتژیک افغانستان و چین به امضا رسید.
مفاد عمده این پیمان را مبارزه با تروریسم، افراط گرایی، تجزیهطلبی و مقابله با مواد مخدر تشکیل میدهد.
۸-پیمان استراتژیک «کابل-ورشو»: متن پیش‌نویس این پیمان را کرزی در جریان سفر خود به نیویورک به رئیس جمهور پولند سپرد و پس از بررسی، دو کشور در پایان سال ۲۰۱۲ میلادی و در جریان سفر وزیر خارجه پولند به کابل با همتای افغانستانی‌اش در حضور کرزی به امضا کرد.
۹- پیمان استراتژیک «کابل-کانبرا»: این پیمان در جریان نشست سران ناتو در شهر «شیکاگو» در مورد افغانستان، بین حامد کرزی و «جولیا گیلارد» نخست وزیر استرالیا به امضا رسید.
عمدهترین موارد مندرج در این پیمان عبارتند از: توسعه سیاسی، دینی، تجارت، سرمایهگذاری، امور مهاجرت، رشد فرهنگی و تقویت ارتباطات.
۱۰-پیمان استراتژیک «کابل-اسلو»: این پیمان در جریان سفر کرزی در تاریخ پنجم فبروری ۲۰۱۳ م. بین حامد کرزی و «ینس استولتنبرگ» نخست وزیر ناروی در مقر نخست وزیری این کشور به امضا رسید.
پس از امضای این پیمان، دولت ناروی تعهد سپرد که تا سال ۲۰۱۷ میلادی مبلغ ۱۳۶ میلیون دالر به افغانستان کمک کند.
محتوای تمامی این پیمان‌ها، همکاری در بخش امنیتی (تقویت پولیس و اردوی)، تجاری، فرهنگی، مبارزه با مواد مخدرف، حاکمیت قانون، استخران معادن، زیرساخت‌ها و صنعت، آموزش و تحصیلات عالی تشکیل میدهد که کشورها بر اساس آن متعهد شدند تا صدها میلیون دالر به افغانستان کمک نمایند
