مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسال کننده: سوسن
کابل
اولین نشریه گمنام افغانستان
نشریه ی بنام کابل در بین سالهای 1242-1245 هـ ش (1863 – 1866 میلادی) از طرف سید جمال الدین افغان دردوره زمامداری شیرعلی خان نشر گردید که بین مردم شهرت عام داشت چنانچه بعد از نشر (جریده شمس النهار) هنوزهم بنام (اخبارکابل) و یا جریده کابل یاد میگردد. در آرشیف ملی اوراق هندوستان روزنامه کابل وجود دارد.
بار اول، سید جمال الدین غالبآ در دوره امارت پادشاهی محمد اعظم خان به کابل آمده و با امیر مذکور ملاقات نموده و نقشه راجع به اصلاحات در اداره دولت به او سپرده بود اما امیر به او بدگمان شد و او را اخراج و به بخارا فرستاد.
دوم – پیش از اینکه این امر در محل اجرا گذاشته شود محمد اعظم خان سکوت نموده و امیر شیر علیخان به تخت کابل دست یافت، وی در ابتدا به سید وعده کار داد اما بعد از آن با تبدیل فکر او را به ایران اخراج نمود.
سوم- در ایام اقامه خود سید به سید استانبولی یا رومی شهرت داشت و بعنوان یک نفر خارجی و حتی (نماینده کدام کشور خارجی شناخته میشد) نه به عنوان یک نفر از اتباع امیر افغانستان، سید در حوالی سال 1338 در دره کنر افغانستان تولد شد بعد معلوم نیست به چه علت و بکدام هنگام به خارج مسافرت نمود. تا اینکه در موقع جنگ داخلی برادران دوست محمد خان برای چندی باز گشت نمود.
امیر شیر علی خان به مدت تقریبآ ده سال بدون منازعه پادشاهی کرد در این هنگام مردم شوق به دیدن اخبار و حصول و فواید عام ورزیدند. میرزا عبدالعلی حسب فرمایش احباب، اخبار صدق آثار مسما به شمس النهار را در مطبعه کابل جاری نمود. اخبارات و آثار ترکستان، بدخشان بخارا و هرات و غیره حدودات را از دفاتر سرکار الاتبار حاصل نموده در این اخبار درج مینمودند و زیاد سعی میکردند که خبر بازاری و پوچ هرگز در این اخبار درج نگردد در حین حال خدمات پستی نیز تنظیم شد و تکت ها پیوسته به کار انداخته شد. مضامین شمس النهار با اخبار و اعلانات رسمی و محتوی اجتماعی و سیاسی کم که ذهن خوانند گان را روشن سازد عاری بود، وظیفه بیداری افکار عامه و ایجاد طبقه روشن فکر را که شرط اول هرنوع اصلاحات میباشد اجرا مینمود. بعضی ها این اصلاحات را ناشی از تعلیمات و نظریات سید جمال الدین افغانی شمرده است و مدعی شده اند که سید در دربار محمد اعظم خان رتبه وزارت داشته است .
بعد از زوال امارت محمد اعظم خان هرچند خود او به خارج رفت اما شیر علی خان نظریات او را تطبیق کرد، تا کنون برای این مطلب و وزارت سید سندی در دست نیستتا به اساس آن بتوان دراین باره قضاوت کرد.
