مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی عباس
با توليد نرم‌افزارهاي بسياري که براي طراحي وب در نظر گرفته شده‌اند، امروزه به تقريب مي‌توان گفت که هر فرد با حداقل معلومات کامپيوتري مي‌تواند صفحات وب خود را توليد نمايد.
اما آنچه که باعث تفاوت يک طراحي حرفه‌اي با يک طراحي آماتور مي‌شود، رعايت برخي نکات کوچک اما مهم است. در نظر گرفته اين قوانين نانوشته باعث محبوبيت سايت خواهد شد و در نتيجه رضايت بازديدکنندگان را در پي خواهد داشت. در اين مطلب سعي شده تا هر آنچه از اين نکات را که قابل دسته‌بندي است، بازگو نمايم:
1- قبل از هر چيز بگذاريد اصطلاح WYSIWYG را برايتان شرح دهم. اين حروف خلاصه جمله What You See Is What You Get مي‌باشد که مي‌توان آن را به اين صورت ترجمه کرد: «هر آنچه که مي‌بينيد، همان را دريافت خواهيد کرد.».
شما با اين اصطلاح بطور ملموسي برخورد داشته‌ايد. زمانيکه شما با يک واژه‌پرداز مانند Microsoft Word کار مي‌کنيد، در حقيقت در حال استفاده از برنامه‌اي هستيد که با همين روش طراحي شده است. به عبارت ديگر هر آنچه که شما بر روي صفحه نمايش خود مي‌بينيد، همان چيزي است که هنگام چاپ آن از چاپگر دريافت مي‌کنيد. متاسفانه بر روي وب رعايت اين روش تقريبا غيرممکن است. يعني آنچه را که شما به عنوان يک طراح وب طراحي کرده‌ايد، لزوما هماني نيست که توسط بازديدکنندگان ديده مي‌شود. اين تفاوت دريافت از امکانات سخت‌افزاري بازديدکنندگان ناشي مي‌گردد.
زيرا که بازديدکنندگان شما از امکانات مشابه کامپيوتر شما استفاده نمي‌کنند و همواره امکان اين وجود دارد که کارت گرافيک و يا حتي تنظيمات صفحه نمايش آنها با شما متفاوت باشد.
2- همواره اين را به خاطر داشته باشيد که طراحي يک صفحه وب با طراحي يک صفحه متني مانند نامه متفاوت است. درست است که بعضي از کليدهاي کنترلي در يک واژه‌پرداز و يک ويرايشگر صفحه وب مشابه هستند ولي اين دليل نخواهد شد که از هر دو به يک صورت استفاده نماييد. پس اصول طراحي وب با طراحي يک صفحه متني متفاوت است.
3- نکته‌اي که شايد اکثرا به آن توجهي ندارند اين است که تعداد زيادي از کاربران ناچاراً و يا به دلخواه خود صفحات را در حالت گرافيکي مشاهده نمي‌کنند. درست است که گرافيک جلوه صفحات وب است و به آن نمايي زيبا مي‌بخشد اما بايد در نظر داشته باشيد که دست کم يک ميليون نفر از کاربران اينترنت جزو دسته مذکور هستند. پس صفحات خود را طوري طراحي کنيد که اين افراد هم به راحتي قادر به استفاده از آن باشند.
استفاده از متون در فرمت گرافيکي مشکل فراواني را براي آنها فراهم مي‌کند، در طراحي خود اين دسته را هم در نظر بگيريد.
4- از استفاده کردن از اسکريپتهايي که جلوه هاي بصري دارند حتي‌الامکان پرهيز کنيد. برخي از اين اسکريپتها ممکن است که در برخورد اول جالب به نظر برسند اما برخوردهاي متعدد با آن، دلزدگي را براي بازديدکنندگان دائم شما به همراه خواهد داشت.
لابد مي دانيد که سرمايه‌هاي يک سايت بازديدکنندگان دائم آن هستند پس از استفاده بي‌مورد از اسکريپتهايي مانند ساعت گردان به دور ماوس و رنگهاي زمينه متغير خودداري کرده و با اين کار علاوه بر سريع کردن دانلود صفحه، مشترکان بازديد خود را فراري ندهيد. بدانيد که اينگونه جذابيتها تاريخ مصرف داشته و جلوه‌هاي بصري با تکرار جذابيت خود را از دست مي‌دهند.
5- و اما هسته اصلي يک سايت محتواي آن است. در نکته قبلي گفته شد که جذابيت ظاهري به مرور از بين مي‌رود. با يک ديدگاه طنزگونه، جذب مخاطب براي يک سايت کمي مانند انتخاب همسر است. همانطور که زيبايي دروني يک فرد مهمتر از زيبايي ظاهري اوست، محتواي يک سايت هم ارزشمندتر از ظاهر آن است. درست است که افراد بسياري براي سرگرمي به اينترنت مراجعه مي‌کنند اما اين دسته از افراد، کاربران حرفه‌اي نيستند. اين است که شما با هر علاقمندي مي‌توانيد سايت خود را در همان زمينه ايجاد کنيد و مطمئن باشيد که در اين گستره وسيع، همواره افرادي پيدا مي‌شوند که در اين علاقمنديها مشترکاتي با شما دارند. آنها همان بازديدکنندگان دائمي هستند. با پرمحتوا کردن سايت خود آنها را حفظ نماييد. مهم اين نيست که شما به چه چيزهايي علاقمنديد، آن ممکن است ماکت‌سازي، آشپزي، کامپيوتر و يا فضا باشد، شما مي‌توانيد در همان زمينه در سايت خود مطلب قرار دهيد.
6- بسياري از کاربران از مرورگرهايي متفاوت از شما استفاده مي‌کنند. در حاليکه بيشتر کاربران بر طبق آمار از IE يا Netscape استفاده مي‌نمايند (واقعا مي‌توان تا اين حد به آمار متکي بود آن هم زمانيکه بازار رقابت شديد است؟)، بايد در نظر داشته باشيد که افراد زيادي هم از آنها استفاده نمي‌کنند پس صفحات خود را طوري طراحي نکنيد که فقط در يکي از آنها قابل مرور باشد.
سايت شما بايد طوري طراحي شود که عده‌اي از بازديدکنندگان (که طبعا سليقه‌اي متفاوت از نظر مرورگر و مشترک از نظر علاقمندي دارند) از بازديد آن محروم نگردند.
7- اين نکته را بدانيد که اصولا يک جستجوگر وب (وبگرد) براي رسيدن به جواب مورد نظر خود عجله زيادي دارد و قصد دارد که در کوتاهترين زمان به موضوع خود دسترسي پيدا کند (10 تا 15 ثانيه بر طبق آمار). صفحاتي که حجم زيادي دارند و يا با گرافيک سنگيني طراحي شده باشند، سريعا حوصله آنها را سر خواهد برد و قبل از اينکه مطالبتان را به نظرشان برسانيد، صفحه سايت شما را بسته و سراغ سايت بعدي خواهند رفت. پس حجم صفحات خود را چه از نظر گرافيک (که قبلا درباره چگونگي آن مطلبي نوشتم) و چه از نظر طول مطالب کاهش دهيد. لزومي ندارد که جملات خود را خلاصه کنيد تا مطلبتان طولاني نشود.
کافيست که آنها را دسته‌بندي کرده و در صفحات متعدد قرار داده و با فراپيوندها (Hyper Link) مطالب و صفحات را به هم مربوط نماييد.
8- از قرار دادن تصاوير متحرک در سايت خود به مقدار زياد پرهيز کنيد. درست است که استفاده از تصاوير متحرک صفحه شما را زيبا مي‌کند، اما استفاده از آنها بصورت متعدد مانند اين است که به غذاي خود زيادي نمک بزنيد و مسلما غذاي شور به ندرت مورد پسند قرار مي گيرد.
اين موضوع را براي تبليغات احتمالي سايت خود هم در نظر بگيريد. وجود بنرهاي تبليغاتي متعدد (که معمولا با طرح‌هاي افکتهاي مختلف طراحي مي‌شوند) نه تنها باعث خستگي چشم بازديدکنندگانتان مي‌شود بلکه يکدستي طراحي و هماهنگي رنگها را در سايتتان آسيب‌پذير خواهد نمود.
9- جداول (به عبارت ديگر ستون‌هاي) موجود در صفحه خود را بطور ثابت مقداردهي نکنيد. آنها را بصورت نسبي (درصدي) تنظيم کنيد که در مونيتورها و مودهاي نمايشي مختلف درصدي از عرض مونيتور باشند. اگر جداول شما مثلا براي مود 1024 در 768 طراحي شده باشد ممکن است که در مود 800 در 600 از صفحه بيرون بزند و به اصطلاح باعث اسکرول صفحه بصورت افقي گردد. اين مساله به هيچ وجه خوشايند بازديدکنندگان نيست پس جدا از آن پرهيز نماييد.
10- وقتي که براي جلب مخاطب در سيستمي عضو مي‌شويد که با باز کردن يا بسته شدن سايت شما، سايت ديگري باز مي‌شود در حقيقت مزاحمت براي بازديدکننده خود ايجاد کرده‌ايد. در اين حالت هر چقدر هم که او از سايت شما راضي باشد، نبايد اميد چنداني به بازگشت مجدد وي داشت چرا که مزاحمت در وب هم آزاردهنده است.
بگذاريد که او با ميل خود صفحه شما را به فهرست صفحات محبوب (Favorites) اضافه کند (Bookmark)، نه اينکه با پيغامها و پنجره هاي متعدد حوصله او را سر ببريد. اين را هم به خاطر بسپاريد که استفاده از ترفندهايي که باعث پيش‌فرض شدن سايت شما در مرورگر بازديدکننده مي‌شود، ترفندي قديميست که جز مزاحمت نتيجه‌اي در بر نخواهد داشت.
11- امروزه استفاده از فريمها در طراحي وب کاري اصولي نيست. اين مساله براي بازديدکنندگان مشکلات متعددي از قبيل سردرگمي در يافت و ثبت آدرس صفحات و چاپ مطالب موجود در صفحه به دنبال خواهد داشت.
12- در بکار بردن فونتهاي صفحه خود دقت کنيد. برخي از فونتها هستند که بطور پيش‌فرض در سيستم عامل تمام بازديدکنندگان موجودند (مانند فونت Tahoma). استفاده از فونتهاي فانتزي صفحه را تنها براي عده محدودي که آن فونت را نصب کرده‌اند قابل بازديد مي‌سازد. اگر صفحه خود را براي فونت خاصي آماده کنيد، بسياري از بازديدکنندگان يا نمي‌توانند مطالب را ببينند و يا آن را با فونتهايي ديگر خواهند ديد که ممکن است نسبتهاي موجود در صفحه شما را بهم بزند. قرار دادن فونت شما براي دانلود در گوشه‌اي از صفحه هم دردي را دوا نمي‌کند. اغلب کاربران حوصله دانلود فونت مورد نظر شما را ندارند و اين در حاليست که شما با اين کار آنها را مجبور کرده ايد که سايت را آنگونه که شما مي‌خواهيد ببينند نه آنگونه که خود مي‌خواهند.
14- صفحات داخلي و فرعي سايت خود را طوري طراحي کنيد که مشخص باشد مربوط به کدام سايت است. بسياري از بازديدکنندگان مستقيما وارد صفحات داخلي مي‌شوند بدون آنکه صفحه اول سايتتان را ديده باشند. پس لينکهاي صفحات ديگر را در صفحات داخلي تعبيه کرده و هويت سايت را در آنها هم مشخص نماييد.
15- آيا مي‌دانيد که تنها ده درصد از بازديدکنندگان قسمتهاي پاييني صفحه را مي‌بينند؟ پس مطالب مهم را در قسمتهاي بالايي صفحه خود قرار دهيد.
نکات فوق هر چند به تنهايي کوچکند اما در کنار هم عوامل تعيين کننده در محبوبيت يک سايت هستند و رعايت آنها براي طراحان حرفه اي وب ناگزير است.
