مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی: فریدون فانوس
میدانیم برای تعیین عمر آثار باستانی , فسیلها و حتی سن سنگها و صخره ها از ویژگی خاص مواد رادیو اکتیو یعنی نیمه عمر این مواد استفاده می شود .اغلب دانش اموزان کنجکاوند بدانند این روش عمر سنجی به چه طریق انجام می شود. عمر سنجی با مواد رادیو اکتیو را به سه دسته می توان تقسیم کرد
1- عمر سنجی با کربن 14
ایزوتوپ کربن 14 در میان هسته های پرتو زای طبیعی منحصر به فرد است , زیرا نیمه عمر آن 5730 سال است که در مقایسه با سن بر آورد شده ی زمین ( حدود 4 میلیارد سال ) خیلی کوتاه است . به ازای هر اتم کربن 14 حدود 1011 × 6/7 اتم کربن معمولی در جو وجود دارد. ولی وقتی یک موجود زنده میمیرد , کزبن 14 محتوای آن وا می پاشد و جای آن گرفته نمی شود.در نتیجه با اندازه گیری غلظت نسبی کربن 14 در ماده ی مرده ی با منشا آلی , میتوان زمانی را که آن موجود اخذ co2 جوی را متوقف کرده است تعیین کرد .
2-گرما لیانی
اگر یک نمونه کوچک از سفال باستانی را به صورت پودر در آوریم و آنگاه تا حدود 500 درجه ی سانتیگراد گرمش کنیم , علاوه بر تابش جسم سیاه , مقدار کمی هم نور که به سهولت قابل اندازه گیری است , از آن گسیل می شود. اگر همین نمونه را مجدداًگرم کنیم , فقط تابش جسم سیاه مشاهده می شود. نور اضافی که در خلال گرم کردن اولیه مشاهده می شود گرمالیانی نامیده می شود.این نور از حالتهای بر انگیخته ی با عمر خیلی طولانی در بعضی از کانیهای خاک رس تابش می شود.
وقتی خاک رس را گرم می کنیم بعضی از کانیهای خاک رس با جذب انرژی از واپاشی ناخالصیهای پرتو زا نظیر اورانیم , توریم و پتاسیم 40 در سفالی ها احتمالاً از خاک اطراف , بر انگیخته می شوند . این حالتهای بر انگیخته با عمر خیلی طولانی با گسیل نور به حالت پایه وا می پاشندکه نور حاصل را گرمالیانی می گوییم .
3- عمر سنجی به روش اورانیم 238 و سرب 206
سرب طبیعی چهار ایزوتوپ داردکه عبارتند از سرب 204 و 206 و 207 و 208 این چهار ایزوتوپ جز سرب 204 جملگی محصولات نهایی واپاشی ایزوتوپ اورانیم یا توریم اند . اگر نمونه ای از یک سنگ یا صخره که هم حاوی اورانیم و هم شامل سرب است ایزوتوپ سرب 204 نداشته باشد , به احتمال قریب به یقین سرب موجود در آن نمونه حاصل واپاشی اورانیم و توریمی است که در ابتدای تشکیلش وجود داشته است و اینکه در آن زمان زمین شناختی دور , این صخره کلاً فاقد هر سربی بوده است. بنابر این نسبت اورانیم 238 به سرب 206 و نسبت توریم 232 به سرب 208 معیاری از عمر زمین شناختی صخره به شمار می آید.
