مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
همه چیز در مورد انتخابات افغانستان
زینب محمدی
قرار است انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و انتخابات شوراهای ولایتی این کشور به تاریخ ۱۶ حمل/فروردین ۱۳۹۳ برگزار شود.
رئیس جمهوری افغانستان برای پنج سال و نمایندگان شوراهای ولایتی برای چهار سال انتخاب می‌شوند.
کمیسیون مستقل انتخابات
کمیسیون مستقل انتخابات ۹ عضو دارد. رئیس، معاون و منشی/دبیر کمیسیون، توسط خود اعضا انتخاب می‌شوند.
اعضای کمیسیون حق شرکت در فعالیت‌های سیاسی، نظامی و اشتغال به وظایف دولتی و غیردولتی دیگر را ندارند.
_ داشتن تنها تابعیت افغانستان
_ تحصیلات عالی
_ تجربه کاری (برای لیسانس پنج سال و سند تحصیلی بالاتر از آن سه سال)
_ تکمیل سن سی سالگی
_ محکوم نبودن به جرایم ضد بشری و جنایت
_ عضو نبودن در احزاب سیاسی در جریان وظیفه
افراد واجد شرایط می‌توانند خود را برای عضویت در کمیسیون نامزد کنند. کمیته گزینش از بین داوطلبان ۲۷ نفر را انتخاب و به رئیس جمهوری معرفی می‌کنند.
آگاهی دهی از انتخابات از وظایف کمیسیون انتخابات است
رئیس جمهوری از بین نامزدان معرفی شده از سوی کمیته گزینش، ۹ نفر را به شمول دست کم دو زن، برای شش سال به عنوان اعضای کمیسیون تعیین می‌کند.
در کمیسیون انتخابات افغانستان که به تازگی اعضای جدید آن معرفی شده، سه خانم عضو هستند.
کمیته گزینش متشکل است از رئیس مجلس نمایندگان، رئیس مجلس سنا، رئیس دادگاه عالی، رئیس کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر و یک نماینده از نهادهای جامعه مدنی فعال در بخش انتخابات.
_ تصویب دستورالعمل‌ها، برنامه‌های اداری، بودجه، مدیریت و برگزاری انتخابات.
_ تصویب تقویم انتخاباتی.
_ نظارت از مراحل ثبت نام، تهیه و تجدید فهرست رای دهندگان.
_ تصدیق فهرست ابتدایی و نهایی نامزدان انتخابات.
_ تعیین و تصدیق مراکز ثبت نام رای دهی، محلات رای دهی و شمارش آرا.
_ اعلام نتایج ابتدایی و نهایی انتخابات.
_ برنامه ریزی برای آگاهی دهی از انتخابات.
کمیسیون شکایات انتخاباتی
کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی پنج عضو دارد. رئیس، معاون و منشی/دبیر کمیسیون، توسط خود اعضا انتخاب می‌شوند.
اعضای کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی نمی‌توانند در زمان وظیفه فعالیت‌های حزبی داشته باشند.
_ تنها تابعیت افغانستان
_ تحصیلات عالی
_ تجربه کاری (برای لیسانس پنج سال و سند تحصیلی بالاتر از آن سه سال)
_ تکمیل سن سی سالگی
_ محکوم نبودن به جرایم ضد بشری یا جنایت
_عضو نبودن در احزاب سیاسی هنگام اجرای وظیفه
افراد واجد شرایط می‌توانند برای عضویت در این کمیسیون نامزد شوند.
کمیته گزینش از بین داوطلبان، فهرست پانزده نفری را به رئیس جمهوری معرفی می‌کند.
رئیس جمهوری از بین افراد معرفی شده، پنج نفر از جمله دست کم یک زن، به حیث اعضای کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی برای شش سال تعیین می‌کند.
اعضای جدید کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی تاکنون معرفی نشدند.
کمیسیون شکایات انتخاباتی صلاحیت تصمیم در مورد قرنطین صندوق‌های رای را دارد
کمیسیون شکایات صلاحیت رسیدگی و تصمیم گرفتن در موارد زیر را دارد:
_ بررسی تخلفات و تخطی‌های انتخاباتی.
_ بررسی موارد اعتراض به نامزدان.
_ وضع جریمه‌های نقدی بر نامزدان در صورت تخلف از قانون انتخابات.
_ صدور اخطار یا دستور اقدام اصلاحی به شخص یا اداره متخلف.
_ معرفی متخلفین به ارگانهای عدلی و قضایی.
_ تصمیم گیری در مورد تجدید رای دهی یا شمارش آرا قبل از تصدیق و اعلام نتایج.
_ بی اعتبار شناختن اوراق رای دهی فاقد شرایط لازم.
تصامیم کمیسیون شکایات در همه موارد از جمله در مورد نتایج انتخابات نهایی و غیرقابل تغییر است.
تخطی شامل اعمالی می‌شود که بصورت غیرعمدی از طرف رای دهنده، نامزد، کارمند انتخابات، ناظر، رسانه و سایر دست اندرکاران انتخابات صورت گیرد.
قانون انتخابات ۳۱ مورد را به عنوان تخلف و تقلب انتخاباتی فهرست کرده، موارد مهمی از این تخلفات عبارتند از:
_ ارائه معلومات نادرست به کمیسیونهای انتخاباتی.
_ ثبت نام و رای دهی بیشتر از یک بار.
_ رای دهی با اسناد جعلی یا اسناد دیگران.
_ تغییر، تبدیل، پنهان کردن، تحریف و جعل اسناد انتخاباتی.
_ استفاده از سمبول و سایر علایم مربوط به کمیسیون یا ادارات دولتی در تبلیغات انتخاباتی.
_ دخالت در امور انتخابات.
_ ایجاد محدودیت غیرقانونی برای خبرنگاران و ناظران.
_ استفاده از امکانات غیرقانونی و کمک از اتباع خارجی.
_ تهدید، هتک حرمت و اعمال فشار بر رای دهنده، نامزد، ناظر و رسانه‌ها و کارمندان برگزاری انتخابات.
_ تقلب در رای دهی یا شمارش آرا.
_ پیشنهاد یا اخذ رشوه.
_ استفاده از سلاح و زور در روند انتخابات.
_ حرکت دسته جمعی خشونت بار برای بر هم زدن انتخابات.
_ سوء استفاده از وسایل، لباس و سمبولهای نظامی.
ثبت نام رای دهندگان
کارت رای دهی
مقامات کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان می‌گویند که برای تشخیص و تفکیک واجدان شرایط رای دهی و تثبیت هویت رای دهندگان لازم است تا تمام رای دهندگان دارای سند واحد، جهت تشخیص هویت باشند.
شناسنامه‌هایی که اکنون شماری از افغانها دارند، کاغذی است. به دست آوردن و یا جعل این شناسنامه‌ها سخت نیست. شماری هم اصلا شناسنامه ندارند.
دولت افغانستان برای حل این مشکلات، توزیع شناسنامه‌های الکترونیکی را برنامه‌ریزی کرده که تاکنون عملا شروع نشده است.
درحال حاضر رای دهندگان می‌توانند با کارت رای دهی و یا شناسنامه‌های الکترونیکی رای دهند.
بر اساس تقویم انتخابات ۱۳۹۳ صدور کارت رای دهی به تاریخ پنجم جوزا/خرداد شروع و تا چهارم میزان/مهر ادامه می‌یابد.
_ کسانی که تابعیت افغانستان را داشته باشند.
_ هژده سال یا بیشتر داشته باشند.
_ از حقوق مدنی به حکم دادگاه محروم نباشند.
_ اخیرا به کشور باز گشته باشند.
_ از یک حوزه انتخاباتی به حوزه انتخاباتی دیگر نقل مکان کرده باشند.
_کارت رای دھی قبلی اش گم شده باشد.
_ مشخصات رای دھنده در کارت رای دهی قبلی، خوانا و روشن نباشد.
ثبت نام نامزدان
نامزد ریاست جمهوری باید فهرست صد هزار کارت رای دهی را به کمیسیون تسلیم کند
بر اساس تقویم انتخاباتی، ثبت نام نامزدان ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی، از تاریخ ۲۵ سنبله/شهریور آغاز تا ۱۴ میزان/مهر ادامه می‌یابد.
نامزد ریاست جمهوری باید نام هر دو معاون خود را همزمان با نامزد شدن، اعلام و در کمیسیون به عنوان معاونان خود، ثبت کند.
قانون اساسی افغانستان، شرایط زیر را برای نامزدی ریاست جمهوری مشخص کرده است:
_ تبعه افغانستان، مسلمان و متولد از والدین افغان بوده و تابعیت کشور دیگری را نداشته باشد.
_ در روز نامزد شدن سن او از چهل سال کمتر نباشد.
_ از طرف دادگاه به ارتکاب جرایم ضد بشری، جنایت و یا حرمان از حقوق مدنی محکوم نشده باشد.
_هیچ شخصی نمی‌تواند بیش از دو دوره به حیث رئیس جمهور انتخاب شود.
معاونان رئیس جمهوری نیز باید همین شرایط را داشته باشند.
شرایط نامزدی ریاست جمهوری به اساس رهنمود کمیسیون مستقل انتخابات:
_ داشتن شناسنامه و کارت رای دهی.
_ تائید ۱۰۰ ھزار نفر همراه با اسامی و شماره کارت رای دھی و امضا یا نشان انگشت آنها (دست‌کم از بیست ولایت از هر ولایت ۲۰۰ نفر)
_ پرداخت یک میلیون افغانی به عنوان پیش شرط که در صورت به دست آوردن بیش از ده درصد آرا پس داده خواهد شد.
_ ثبت تمام دارایی ھای منقول و غیرمنقول.
_ گواهی سلامتی از مرکز رسمی بهداشتی دولتی.
_ استعفا نامه از پستھای دولتی (در صورتی که نامزد کارمندان دولت باشد).
میزان تحصیلات برای نامزدی در ریاست جمهوری افغانستان مشخص نشده است.
_ داشتن تابعیت افغانستان.
_ از حقوق مدنی به حکم دادگاه محروم نباشند.
نامزد شورای ولایتی باید دست کم فهرست دویست کارت رای دهی را به کمیسیون تسلیم کند
_ در روز ثبت نام حد اقل ۲۵ ساله باشد.
_ دست‌کم داشتن سند فراغت از صنف دوازدهم. (دیپلم).
_ داشتن شناسنامه و کارت ثبت نام رای دھی.
_ تائید ٢٠٠ الی ۶٠٠ نفر، همراه با اسامی و شماره کارت رای دهی با امضا یا نشان انگشت آنها.
_ پرداخت بیست هزار افغانی که در صورت به دست آوردن بیش از دو درصد آرا، پس داده خواهد شد.
_ ثبت تمام دارایی ھای منقول و غیرمنقول نامزد.
_ گواهینامه سلامتی از بیمارستان دولتی.
_ استعفا نامه از سمت ھای دولتی.
اشخاص زیر نمی‌توانند قبل از استعفا، در انتخابات نامزد شوند:
_ رئیس و اعضای دادگاه عالی و قضات.
_ دادستان کل و دادستان‌ها.
_ وزرا، مشاوران، معاونین وزارت‌ها، روسای عمومی ریاست‌های مستقل، اعضای کمیسیونهای مستقل، والی‌ها و معاونان‌شان، ولسوال‌ها، سفیران و کارمندان نمایندگی‌های سیاسی افغانستان
_ منسوبین نظامی کارمندان خدمات ملکی (غیرنظامی).
_ کارمندان موقت یا دایمی کمیسیون انتخابات.
_ استادان موسسات تحصیلات عالی دولتی و اعضای آکادمی علوم.
_ نمایندگان شورای ملی.
فهرست ابتدایی و نهایی نامزدان
فهرست نهایی و ابتدایی نامزدان از سوی کمیسیون انتخابات اعلام می‌شود
کمیسیون مستقل انتخابات صلاحیت بررسی درخواست نامزدان احتمالی را دارد.
کمیسیون فهرست ابتدایی نامزدان را به تاریخ ٢٧ میزان/مهر سال١٣٩٢ منتشر می‌کند.
مردم می‌توانند به نامزدی افراد معرفی شده اعتراض کنند. اعتراض باید در جریان دو هفته بعد از نشر فهرست ابتدایی به کمیسیون شکایات انتخاباتی داده شود.
تصمیم کمیسیون شکایات انتخاباتی در مورد این اعتراضات نهایی است.
فهرست نهایی نامزدان بعد از رسیدگی به اعتراضات و دادخواهی ها به تاریخ ٢۵ عقرب سال ١٣٩٢ رسما منتشر خواهد شد. این فهرست غیرقابل تغییر است.
اگر کمیسیون رسیدگی به شکایت های انتخاباتی با اسناد معتبر ثابت کند که مطابق احکام قانون، شخصی واجد شرایط نامزدی نبوده، نام آن از شخص از فهرست نامزدان حذف می‌شود.
مبارزات انتخاباتی
در قوانین افغانستان برای مصارف مبارزات انتخاباتی محدودیت وجود دارد
مبارزات انتخاباتی فعالیت‌های تبلیغاتی است که توسط احزاب، ائتلاف‌ها و یا نامزدان مستقل برای جلب حمایت و کسب رای بیشتر صورت می‌گیرد.
مدت مبارزات انتخاباتی برای نامزدان ریاست جمهوری ۶۰ روز و برای نامزدان شوراهای ولایتی ۳۰ روز است.
مبارزات انتخاباتی باید ۴۸ ساعت قبلا از آغاز روز انتخابات متوقف شود.
بر اساس قانون انتخابات، نامزدان ریاست جمهوری نمی‌توانند در مبارزات انتخاباتی بیش از ده میلیون افغانی مصرف کنند.
نامزدان شوراهای ولایتی نیز نمی‌توانند بیش از پنجصد هزار افغانی در مبارزات انتخاباتی‌شان مصرف کنند.
نامزدان نمی‌توانند از اتباع، دولت‌های خارجی و یا نمایندگی‌های سیاسی کشورهای خارجی در افغانستان،کمک‌های مالی دریافت کنند.
نامزدان می توانند از اتباع افغانستان و احزاب سیاسی و سایر حقیقی و حقوقی غیر دولتی دولتی کمک دریافت کنند اما میزان این کمک محدود است.
نامزدان ریاست جمهوری می توانند از شخص حقیقی تا پنجاه هزار افغانی و از شخص حقوقی تا پنجصد هزار افغانی کمک در یافت کنند.
نامزدان شوراهای ولایتی می توانند از شخص حقیقی تا بیست هزار و از شخص حقوقی تا پنجاه هزار افغانی کمک بگیرند.
نامزدان باید برای تنظیم امور مالی‌شان حساب بانکی داشته باشند.
عدم رعایت این اصول، تخلف پنداشته می‌شود و کمیسیون انتخابات، نامزدان متخلف را به کمیسیون شکایات انتخاباتی معرفی می‌کند.
روز انتخابات
همه مواد مورد نیاز پیش از روز انتخابات انتقال داده می‌شود
تمام مواد مورد نیاز انتخابات باید پیش از روز انتخابات به محلات رای دهی انتقال داده شود.
ترتیب و تشخیص جای هر نامزد در ورق رای دهی و توزیع نشانه‌های انتخاباتی برای نامزدان، به قید قرعه از طرف کمیسیون انتخابات تنظیم می‌شود.
فهرست رای دهندگان قبل از برگزاری انتخابات در مراکز رای دهی، ثبت و نشر می‌شود.
کمیسیون می‌تواند در صورت ضرورت، زمان رای دهی را در یک یا چند مرکز و یا حوزه، حداکثر تا دو ساعت تمدید کند.
پس از ختم روند رای دهی، اوراق رای دهی بلافاصله در محل رای دهی شمرده می‌شود.
شمارش آرا
شمارش آرا در مراکز رای دهی صورت می‌گیرد
شمارش آرا در محل رای دهی صورت می‌گیرد.
کمیسیون مکلف است که نتایج شمارش آرا را با تفکیک محل، مرکز و حوزه اعلام کند.
کمیسیون مکلف است در صورت موجودیت شکایت موجه، یا علایم مشهود مبنی بر تقلب، صندوق‌ها را قرنطینه کند.
کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون رسیدگی به شکایات، تنها ارگان‌هایی هستند که می‌توانند دستور شمارش مجدد اوراق رای دهی را صادر کنند.
این امکان وجود دارد که در جریان شمارش آرا، شماری از آرا باطل اعلام شوند اما این حالت شرایط خاص خود را دارد.
استفاده از زور، سلاح، پیشنهاد یا دادن رشوت، استفاده از کارت‌های رای دهی دیگران به طور دسته جمعی از جمله مواردی هستند که سبب باطل شدن رای می شود.
رئیس جمهوری افغانستان به اساس قانون اساسی این کشور باید بیش از پنجاه درصد آرا را به دست آورد.
اگر در دور اول انتخابات هیچ یک ازنامزدان نتواند این میزان آرا را به دست آورند، انتخابات به دور دوم می‌رود. دو نامزد با بیشترین آرا در دور دوم اشتراک خواهند کرد.
اگر آرای دو نامزد برابر باشد معیارهای درجه تحصیل، درجه علمی، تجربه کاری، داشتن نشان، مدال و یا لقب افتخاری به ترتیب مدنظر گرفته می‌شود.
نتایج ابتدایی و نهایی
کمیسیون انتخابات نتایج ابتدایی و نهایی را اعلام می‌کند
در قانون انتخابات افغانستان از اعلام چهار نوع نتایج یاد شده است.
نتایج اولیه: ارقامی که بعد از پایان رای دهی، بلا فاصله در مرکز شمارش آراء اعلام می شود.
نتایج قسمی: ارقامی که در جریان جمع بندی نتایج از سوی کمیسیون اعلام می‌شود.
نتایج ابتدایی: ارقامی که بعد از تکمیل جمع بندی و قبل از رسیدگی به شکایات از سوی کمیسیون اعلام می شود.
نتایج نهایی: ارقامی که بعد از بررسی و تصمیم کمیسیون شکایات از طرف کمیسیون انتخابات تصدیق و اعلام می‌شود.
بر اساس تقویم انتخاباتی کمیسیون، نتایج ابتدایی انتخابات به تاریخ ۴ ثور/اردیبهشت اعلام می شود.
زمان برای شکایات و اعتراضات از تاریخ ۱۸ حمل/فرودین تا ۷ ثور/اردیبهشت تعیین شده است.
کمیسیون شکایات انتخاباتی به این اعتراضات از تاریخ ۱۸ حمل/فروردین تا ۱۷ ثور/اردیبهشت رسیدگی می‌کند.
نتایج نهایی انتخابات افغانستان به تاریخ ۲۴ ثور/اردیبهشت اعلام خواهد شد.
نتایج ابتدایی انتخابات شوراهای ولایتی افغانستان به تاریخ ۲۷ ثور و نتایج نهایی آن به تاریخ ۱۷ جوزا/خرداد اعلام خواهد شد.
