نژاد و زبانهای افغانستان

ارسالی:  آسیه
در افغانستان، جمعا ًدرحدود 30 زبان و لهجه رواج دارد. ولی عمده ترین آنها زبان های : فارسی ( دری )، پشتو و ترکی ( اوزبیکی ) می باشند.
قریب 48% مردم به زبان فارسی سخن می گویند و 35 % به زبان پشتو، بقیه به سایر زبان ها تکلم می کنند. گذشته از فارسی و پشتو، فهرست سایر زبان ها از این قرار است :
1. ازبکی : ( ترکی شرقی ) قریب 000/500/1 نفر به آن سخن می گویند.
2. ترکمنی : قریب 300 هزار نفر.
3. بلوچی : در جنوب غرب افغانستان حدود 150 هزار نفر.
4. براهویی : در اطراف شورابک و چخانسور بدان سخن گویند. این زبان با اینکه تخت تاثیر زبان بلوچی و پشتو و عربی و ترکی و مغولی می باشد، اما در اصل با هیچ یک از زبان های مذکور پیوند خویشاوندی ندارد. از این رو محققین تاریخ احتمال داده اند که قوم براهویی اصالت دراویدی داشته باشند.
5. اومری : در لوگر.
6. جتی : زبان جتها ( کولیها ) که زندگی چادر نشینی دارند و در میان هند و پاکستان و افغانستان در گردشند.
7. پنجابی : زبان سیک های کابل و گردیز و ننگرهار.
8. لهندا : بعضی از هندوان قندهار بدان تکلم کنند.
9. سندهی : زبان هندوهای مناطق قندهار، کابل، لغمان و جلال آباد.
10. قرغیزی : در پامیر خرد رواج دارد.
11. قزاقی : در بعضی قراء شمال کشور رواج دارد.
12. مغولی : در چندین قریه در شرق هرات و نزدیک فاریاب بدان سخن گفته می شد که این زبان در حال از میان رفتن است. .
13. منجی : در منجان بدخشان.
14. واخی : در واخان بدخشان.
15. سریکی : در حاشیه شمال واخان.
16. سنگلیچی : در شرق منجان و جنوب زیباک بدخشان.
17. زیباکی : در زیباک بدخشان.
18. اشکاشمی : در اشکاشم بدخشان.
19. شغنی : در اشکاشم بدخشان.
20. روشنانی : در حاشیه غربی بدخشان در جوار رود پنج تمام زبان هائی که در بدخشان رواج دارند کم و بیش تحت تاثیر واژه های ترکی و مغولی قرار دارند.
21. که ته : در نورستان شرقی و مرکزی و غربی.
22. وایکلی : در نورستان مرکزی.
23. اینکویی : در نورستان مرکزی و غربی.
24. پارونی : در نورستان مرکزی.
25. پشه ای : در جنوب نورستان مرکزی و غربی و در حوالی لغمان و دره های تگاب و نجراب.
26. گوربتی : در حاشیه شرقی نورستان شرقی.
27. تیراهی : در غرب خیبر و دکه.
چون ساکنین بدخشان و نورستان بخاطر محصور بودن در میان دره ها و کوه ها کمتر با هم در ارتباط و حشر و نشر بوده اند. از این رو بتدریج زبان آنها از هم فاصله گرفته و هر کدام بزبان جداگانه ای تبدیل شده است. حدود 8 زبان رایج در بدخشان جزء زبان فارسی شمرده می شوند. چنانچه زبان های ازبکی و ترکمنی و قزاقی و قرغیزی جزء زبان ترکی بحساب می آیند.
28. زبان ترکی در میان برادران قزلباش افشار تا چند سال قبل رواج داشته است، اما امروزه در میان نسل تازه شان فراموش شده است.