مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی: نیلوفر لنگر
در ایجاد وبقای هرجامعه وکشوری شخصیت های علمی فرهنگی ملی واجتماعی انها نقش مهم واساسی دارند وهمیشه همین شخصیتهای عالی هستند که هم برای خود و هم برای دیگران سعادت وخوشبختی می افرینند و با طرز فکر روشن خود که به عمل مبدل میشود برای جرقه پیروزی ودگرگونی موقعیت بسی مفیدند.انها همیشه برای اجتماع ارمغانهای بزرگی دارند ارمغانهای بزرگی مانند صلح پیشرفت ارامش واسایش و…که این هدیه ی انسانهای نجیب وبزرگ است وگاهی انها در ره هدف وجامعه از خود هم گذشته اند.
کشور باستانی عزیز ما افغانستان درهر دوره یی از تاریخ چند هزارساله خویش بزرگ مردان و زنانی را در اغوش پر مهرش پرورانیده است که درعرصه های علم وادب فرهنگ وسیاست هنرهای زیبا صنعت وسایر رشته های علوم وفنون داری استعدادها وتوانایی های خارق العاده و بسی کارافرین و مهم بوده اند تا جایی که نه تنها برای جامعه خود بلکه برای تمام انسانهای دنیا مایه سربلندی وفخر گردیده اند
این یک حقیقت است که زنان ازجایگاه خاص ومهمی درجامعه برخوردارند و جامعه یی که به ارزش زنان احترام نگذارد به خود لطمه زده است اما نظامهای حاکم برخی از جوامع ازوجود مهم زنان در همه عرصه ها چشم پوشیده اند و با درگیری با خرفات مانع رشد وتکامل جامعه شده اند همچنین زنان را از حقوق لازمشان نهی کرده اند
با کمی جستجو و دقت در تاریخ کشور اسلامی افغانستان مشاهده میشود که هزاران سال قبل از امروزاریائیان کهن برای زن احترام زیادی قائل بوده ودختران وزنان از هر جهتی دارای جایگاه ونقش والایی در جامعه بوده اند که درسایر مدنیتهای حاکم در سرزمین های مختلف نمونه ان دیده نمیشد بعد ازسپری شدن دوره های گوناگون حکمروایی نظامهای متعدد عصر اریایی درافغانستان باطلوع ودرخشش دین اسلام و ارشادات ان برای زنان ودختران ازادیها وحقوق فراوان اجتماعی دیگری به بار اورد که به نقش زنان ارزش بیشتری داده شد با انکه تعدادی از حکام عصربا استفاده از قدرت نفوذ وقدرت نابجای خویش سعی کردند زنان را از حقوق مسلم انان بی بهره سازند اما با توجه به سیر تاریخی کشور نقش ارزنده وفعال زنان و دختران را در عرصه های مختلف علمی فرهنگی اجتماعی به روشنی مشاهده میکنیم به عنوان مثال در دوره های حکمروایی سلسله های طاهریان سامانیان غزنویان غوریان سلجوقیان وسوریان وتیموریان هوتکیان و…به چهرهای ناموری از زنان برمیخوریم که شخصیت درخشان انان در صفحات تاریخ افغانستان شجاعت ازاداگی و پیروزی انان را بیان میکند
برخی از شخصیتهای مهم زنان افغانستان(اریانای باستان) در دوره قبل از اسلام
- رکسانه یا رخشانه
اولین زن نامور اریانای باستان که همسفر زندگی اسکندر مقدونی بود
- زاچی پالوی
شاعر عصر ویدی اریانای باستان(2000-1000 ق.م)که یک زنان قدرتمند دوره خویش بود
- سوریا
قرنها قبل از میلاد یکی از شاعران و سخنوران بزرگ عصر ویدی بوده است که دارای فکر بلند واز احساس اهمیت بسیار بالایی نسبت به همنوعان خود برخوردار بوده است
- رودابه کابلی
یکی از زیباترین زنان جهان که دیگر شاعران ازجمله فردوسی از زیبایی او در اشعار خود توصیف کرده است که با قهرمان مشهور اریانای باستان زال ازدواج کرد و طرز زندگی این زن نامور از جمله قصه های دلانگیز وارزشمند ادبیات جهان به حساب می اید اوتمام ثروت خود را به افراد فقیر بخشید وزندگی بسیار عادی را اختیار کرد
- بانو گشسپ
وی دختر رستم پهلوان و زن قهرمان و مشهوری بود که در جنگها و درگیریها با مردان به مقابله برمیخواست که شاعران شجاعت او را در اشعار خود تعریف وتمجید کرده اند
- تهمینه سمنگانی
تهمینه دختر پادشاه سمنگان که با رستم قهرمان ازدواج کرده که پسری به نام سهراب به دنیا اورد که پسرش از پهلوانان ودلیران بزرگ بود که داستان جالب زندگی تهمینه از معروفترین داستانهای کشور ماست
برخی از زنان نامور افغان در دوره بعد از ظهور اسلام
- رابعه بلخی
سخنور توانا ومعروف که از شاعران معروف بوده وصاحب علم ودانش و استعداد ادبی عالی بوده است که در قرن چهارم هجری میزیسته و در رابطه با صنایع ادبی وفصاحت وبلاغت معلومات زیادی داشت و داستان زندگی او بسی تلخ وغم انگیز بوده است
- سلطان رضیه
این زن نامور درسده هفتم هجری درمناطق وسیعی از هندوستان برای چند سال حکمروایی میکرد و او سرشار از استعداد در عرصه های علوم دینی ادبی وسایر علوم و فنون وهمچنین در امور نظامی مانند اسپ سواری تیرزنی وشمشیر بازی و…بود و درشانزدهم ربیع الاول سال 634 ه.ق حکمروای تمام هندوستان شد و همچنین او درکنار شخصیت سیاسی اجتماعی عاشق شعر وادب بوده وشعر میگفت
- زرغونه کاکر
وی درسال 784 ه.ق بدنیا امد و یک شخصیت عالم وعارف وشاعرو از بزرگترین خطاطان بوده است که در شاعری از مهارت بسیار خاصی برخوردار بوده است
4. گوهر شاد بیگم
تولد این زن نامور دربین سالهای 780 تا 785 ه.ق واقع شده است. او زنی با تدبیر و هوشیار وعاشق علم وادب بود که با اعمار مکتبی بزرگ که از بزرگترین مراکز علمی اسیا شمرده میشد وفراهم کردن امکانات برای طلبا و استادان تلاش زیادی نمود وهمچنین مسمجدی زیبا اعمار کرد که این مسجد ازجمله 10 ساختمان مهم و بلند دنیا به حساب می اید.
5. بی بی الایی
وی در مبارزات ملی نقش مهمی داشت وبسیار شجاع و باهمت وصاحب علم ودانش بسیاری بود
- نازوانا
وی در سال 1061 ه.ق (1643 م) بدنیا امد و از ادیبان وشاعران بوده است که یکی ازدیوانهای او دارای 2000 بیت بوده که محتویات انرا مناجات ودیگر موضوعات تشکیل داده است وهمه افغانها اورا به نام انا یا مادرکلان یاد میکنند
- حلیمه ختک
سال تولد او 1065 ه.ق تخمین شده است.وی ازمشهورترین شاعران دوره خود بود و اشعار او بسیار شیرین و ساده بوده است
- زرغونه انا
او از زنان معروف ومادر احمد شاه بابا بوده است وبا پسرش در امور سلطنتی همکاری میکرد
- میرمن زینب
وی در حکومت داری وعلوم دینی مهارت زیادی داشت وشاعرو ادیب بود
- عایشه درانی
از زنان شاعر بوده است که دیوان بزرگ خود را در سال 1232 ه.ق تکمیل نموده بود که محتویات مهم و مختلفی را داراست. او در سن 20 سالگی تا اخر عمر ذوق ادبی خویش رابسیار خوب حفظ کرد
- غازی ادی
از زنان قهرمان میباشد که عملا در جنگ وجهاد ملی کشور با انگلیسها درسال 1257 ه.ش یا 1878 م حضورداشت ودر این جنگ سخت وقتی پرچمدار شهید شد غازی مانع افتادن پرچم شد که به همین دلیل به لقب غازی ادی معروف شده است وبرای جهادگران باروت ومرمی میرساند ودر شمشیر زنی وتیراندازی ماهر بود وگفته شده که هنگام حرکت لشکر غازیان او برای لشکر سرودهای ملی میخواند و بدینگونه احساسات ملی ودفاع انان را به جوش میاورد وسرگروه سایر مبارزین زن بود وغازیان بوسیله راهنمایی های اوپیروزی های زیادی بدست اوردند
- ملامی
اویکی از شخصیتهای مهم وسرنوشت ساز در جنگها بوده است همچنین میوند بدست او فتح شد
- مخفی بدخشی
وی از عالمان وشاعران دوره خود بوده است ودر مراحل سخت زندگی فراگرفتن علوم دینی وادبی را ادامه داد ودارای قدرت بیان واستعداد ادبی خاصی درشعر گفتن بوده است که اشعار اواخر زندگی او انباشته از اندرزهای زیبا وسودمند است
- امنه فدویی
او درسال 1276 ه.ق در کابل بدنیا امد وی یک شاعر و عالم ونویسنده بسیار توانا بوده است. اشعار وی ارامش بخش و انباشته از صنایع ادابی میباشد
