مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی ستاره
دستــــیار دیجــیتــــالــــی شــخصـــی یــــا (Personal Digital Assistant) «PDA» سخت افزار كوچكی است به اندازه كیف جیبی یا كف دست كه دارای سیستم عامل، نرم افزارهای ویژه و حافظه است تا با استفاده از آن بتوانید به برنامه ریزی اطلاعات شخصی، نوشتن یادداشت، تنظیم برنامه ها، خواندن كتاب الكترونیكی، شنیدن موسیقی، خواندن و نوشتن و ارسال ای میل و بسیاری از كارهای دیگر بپردازید كه طی روز بیرون از منزل و محل كار انجام می دهید.
دستــــیار دیجــیتــــالــــی شــخصـــی یــــا(Personal Digital Assistant) «PDA» سخت افزار كوچكی است به اندازه كیف جیبی یا كف دست كه دارای سیستم عامل، نرم افزارهای ویژه و حافظه است تا با استفاده از آن بتوانید به برنامه ریزی اطلاعات شخصی، نوشتن یادداشت، تنظیم برنامه ها، خواندن كتاب الكترونیكی، شنیدن موسیقی، خواندن و نوشتن و ارسال ای میل و بسیاری از كارهای دیگر بپردازید كه طی روز بیرون از منزل و محل كار انجام می دهید. گسترش بازار تلفن های همراه مجهز به امكانات ذكر شده فوق باعث شده است تا بازار داغ و در حال پیشرفت دستیارهای دیجیتال شخصی كمی تحت تاثیر قرار گیرد و سازندگان مجبور به ارائه مدل های متنوعی شوند. به همین دلیل ضرورت دارد كه موقع بررسی چنین دستگاه هایی، از تفاوت ها و امكانات مختلف آنها با اطلاع باشیم.
از زمانی كه اطلاعات و داده های مورد نیاز روزانه انسان ها آنقدر زیاد شد كه دیگر همراه داشتن همه آنها بسیار دشوار شده بود فكر ساختن كامپیوتر كوچكی كه بتواند نشانی ها و مثلاً شماره تلفن ها را ذخیره كند، یادداشت های نوشته شده را نگه دارد و قرار ملاقات ها را به یاد شخص بیاورد شكل گرفت. این قضیه در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی مطرح شد اما چندین سال بعد بود كه اولین دستیار دیجیتال شخصی به نام نیوتن به طور رسمی توسط شركت «اپل» به بازار ایالات متحده عرضه شد. این وسیله توانست بخشی از این خلأ را پر كند و اولین دستگاهی بود كه نمایشگر حساس به لمس آن با نرم افزار خاص خود، توانایی و قابلیت تشخیص دست خط كاربر را داشت. اما مشكلاتی هم داشت، گران قیمت، بزرگ و پیچیده بودن آن باعث شد تا در نهایت، پس از چند سال تولید آن به پایان برسد.
نوع ساده تری از آن به نام «سیم پیوتر» به معنای كامپیوتر ساده برای مدتی در كشور هند و برخی كشورهای آفریقایی، بعد از آموزش های ساده، توسط برخی افراد مانند كشاورزان مورد استفاده قرار گرفت و مشاهده شد كه برنامه كاری و در نهایت كار كشاورزان آنجا، بهره وری بیشتری پیدا كرده است. این كامپیوترهای جیبی كه می توان آنها را در یك دست گرفت، به اندازه یك كتاب كوچك یا ماشین حساب هستند و مكمل كامپیوترهای كیفی سنگین تر و گران قیمت تری به حساب می آیند كه شاید همه افراد نتوانند آنها را تهیه و یا از آن استفاده كنند. البته باید بپذیریم كه هیچ كدام از این دستیارها یك كامپیوتر واقعی كامل نیست، بلكه نوع خلاصه شده ای از آن است و بسیاری از كارایی ها در آنها محدود و كوچك، اما به مراتب كاربردی تر شده است. مهم ترین مورد استفاده این دستگاه ها، مدیریت اطلاعات شخصی یا اصطلاحاً «PIM» است كه ثبت شماره تلفن، نشانی های مورد نیاز، دفترچه یادداشت، ماشین حساب، فهرست كارهای روزانه، تقویم، یادآوری انجام كارها، خواندن و نوشتن ای میل به صورت آف لاین، پخش موسیقی، لغت نامه، دیدن عكس های كوچك، خواندن كتاب الكترونیكی، اتصال به اینترنت و بسیاری از كارهای دیگر را شامل می شود.
نسل جدید دستیارهای دیجیتال شخصی، به امكانات بسیار پیشرفته تری مثل ارتباط بی سیم بلوتوث و وای فای هم مجهز شده اند تا امكان اتصال به اینترنت به صورت بی سیم فراهم شود. حتی بسیاری از آنها، سیم كارت موبایل را هم قبول می كنند تا برقراری تماس هم امكان پذیر شود، اما انواع دیگر كه از امكان ارتباط بی سیم بهره مند نیستند، باید از طریق كابل USB رابط به لپ تاپ یا كامپیوترهای شخصی وصل شوند تا انتقال اطلاعات و هماهنگ شدن فایل ها به خوبی صورت گیرد. در واقع این دستگاه ها مكمل كامپیوترهای شخصی محسوب می شوند نه جایگزین آنها.
در حال حاضر دو نوع اصلی از این دستیارها تولید و در سراسر جهان به فروش می رسند. نوع اول، پالم (Palm) است، كه از اوایل دهه ۱۹۹۰ در دسترس قرار گرفتند. نام این دستیارها از نام شركت سازنده اصلی آن یعنی شركت پالم و سیستم عامل بسیار كاربردی آن یعنی «Palm. OS» گرفته شده است. در حال حاضر شركت های معتبر دیگری همچون سامسونگ، ترو، هندسپرینگ، سونی و غیره دستگاه های خود را در این رده تولید می كنند كه همگی تحت عنوان گروه پالم شناخته می شوند و از سیستم عامل مخصوص آن استفاده می كنند. رده دوم این دستیارهای دیجیتال، كامپیوترهای جیبی یا «Pocket PC»ها هستند كه توسط كمپانی معروف مایكروسافت تهیه و عرضه شدند كه سیستم عامل آنها كاملاً متفاوت است.
این سیستم عامل در ابتدا با نام ویندوز CE شناخته می شد، ولی در نسخه های بعدی به ویندوز پاكت پی سی و سپس ویندوز موبایل تغییر نام داد. این دو گروه از دستیاران دیجیتال در اصل با یكدیگر تفاوت داشته و رقیب هم محسوب می شوند. پردازنده ها، نرم افزارها، دستگاه ها، سیستم عامل و وسایل جانبی، نوع ارتباط آنها با كامپیوتر رومیزی و بسیاری از موارد دیگر در آنها با هم تفاوت دارد. اما كاربرد هر دو نوع تا حدی شبیه به هم است و كاركردهای مشابهی را می توان از آنها انتظار داشت. به طور نمونه، سیستم عامل پالم، حجم كمتری روی حافظه دستگاه اشغال می كند، سریع تر بالا می آید و كار كردن با آن بسیار ساده تر است. برعكس، سیستم عامل ویندوز موبایل، حجم حافظه بیشتری اشغال می كند، كندتر بوده و كار كردن با آن هم كمی مشكل است.
در عوض، كار كردن با نرم افزارهای خاص مایكروسافت مثل world، اكسل و غیره كه به شكل كوچك شده و مینیاتوری روی پاكت پی سی ها وجود دارند، با مشكل كمتری نسبت به پالم ها صورت می گیرد. در حال حاضر در بسیاری از كشورهای جهان، پالم ها بازار بهتری نسبت به محصول مایكروسافت دارند. اما مشكل جدی، ناشی از رشد بازار پاكت پی سی است كه توسط شركت های بزرگی همچون توشیبا، دل كامپیوتر، HP و غیره تولید می شوند. این چیزی است كه بدون شك در سال های آینده خواب راحت را از چشم تولیدكنندگان پالم خواهد ربود.
این دستیاران دیجیتالی دارای هارد دیسك، CDROM و یا فلاپی نیستند و حافظه آنها به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می شوند. حافظه درونی این محصول خود به دو دسته تقسیم می شود.
حافظه ثابت یا ROM و حافظه متغیر یا RAM كه حافظه ثابت آن، كل برنامه ها و نرم افزارهای اصلی مثل دفترچه یادداشت، تقویم، دفتر تلفن و غیره را به علاوه سیستم عامل دستگاه در خود جای داده است. همان طور كه می دانید زمانی كه دستگاه خاموش می شود این حافظه ثابت پاك نشده و از بین نمی رود.
هر برنامه، نرم افزار و یا اطلاعاتی كه بعداً خود شما ذخیره كنید روی حافظه متغیر یا RAM سوار خواهد شد. وقتی دستگاه را روشن می كنید برخلاف كامپیوتر شخصی، نیازی نیست كه صبر كنید تا به اصطلاح دستگاه بالا بیاید، تمام نرم افزارها بلافاصله در اختیار شما هستند. هر زمان كه در حال كار كردن باشید و اطلاعاتی را وارد می كنید یا تغییر می دهید، به صورت اتوماتیك ذخیره می شود و نیازی به ذخیره كردن مكرر توسط خود كاربر نیست. این در حالی است كه پاكت پی سی ها دارای حافظه ROM و RAM بالاتری هستند و ظرفیت بالاتری در آنها گنجانده شده است، ولی این حافظه بالاتر لزوماً به معنی كاركرد بهتر نیست. پالم ها در انواع ساده تر می توانند با یك مگابایت حافظه هم كار كنند، در حالی كه پاكت پی سی ها حداقل به ۱۶ تا ۳۲ مگابایت حافظه احتیاج دارند. البته دستگاه های پالم در حال حاضر با ۳۲ ، ۶۴ و بعضاً ۱۲۸ مگابایت حافظه در بازار یافت می شوند.
در مقابل پاكت پی سی ها یا همان كامپیوترهای جیبی عمدتاً ظرفیت ۶۴ ، ۹۶ و یا ۱۲۸ مگابایت دارند. علاوه بر حافظه درونی دستگاه، امكان اضافه كردن حافظه به شكل كارت های مختلف فلش مانند: SD، CF و یا MMC وجود دارد. این كارت های حافظه در حجم های مختلف موجود است، اما سرعت خواندن و نوشتن آنها با یكدیگر فرق می كند و هر دستگاه ممكن است از یك یا چند نوع آنها استفاده كند. لازم است بدانید كه دستگاه شما تا چه سقفی از حجم حافظه جانبی را پشتیبانی می كند. دستیار دیجیتالی قطعات هماهنگی دارد كه می تواند كارهای معمول كاربر را انجام دهد. مهمترین قسمت این وسیله، پردازنده است كه مغز اصلی دستگاه را تشكیل می دهد و تمام كاركردهای دستگاه را كنترل و تنظیم می كند.
سیستم عامل هم نرم افزار كلیدی بین دستگاه و كاربر است كه در این كامپیوترها بسیار ساده و كاربردی شده است. صفحه نمایش هم به دو صورت رنگی و سیاه و سفید موجود است و از نوع كریستال مایع (LCD) بوده و معمولاً در اكثر دستگاه ها، حساس به لمس است و با قلم مخصوص می توان روی صفحه را لمس و اطلاعات مورد نظر را وارد كرد، حافظه نیز همان طور كه قبلاً توضیح داده شد به دو صورت ثابت (ROM) و متغیر (RAM) است، حافظه های جانبی نیز با كارت های حافظه مخصوص، قابل افزایش است. باتری این محصولات نیز در انواع مختلف از قلمی و نیم قلمی گرفته تا انواع لیتیومی قابل شارژ برحسب مدل به فراوانی موجود است. دستگاه ورودی این محصول نیز از صفحه كلیدها و صفحه نمایش حساس به لمس و گذرگاه اتصال به كامپیوتر و غیره تشكیل شده است. نحوه وارد كردن اطلاعات به این دستگاه ها بسیار متنوع است از جمله صفحه كلید ثابت با تمام كلیدهای خاص مورد نیاز، صفحه كلید مجازی (Virtual) كه بر روی صفحه LCD نمایش داده می شود كه می توانید با قلم مخصوص، كلیدها را فشار دهید. صفحه حساس به لمس، نرم افزار تشخیص دستخط و غیره نیز نمونه ای از ابزارهای جانبی آن هستند. اكثر دستگاه ها چند دكمه اصلی هم دارند كه با فشار دادن آنها، نرم افزارها و یا قسمت های خاص و مهم دستگاه به سرعت جلوی چشم شما ظاهر می شوند.
علاوه بر این ارتباط سیمی و كابلی، ارتباط بی سیم به صورت مادون قرمز (infrared) و بلوتوث هم در اكثر این دستگاه ها وجود دارد. امكان ارتباط با شبكه بی سیم (wifi) هم در بسیاری از مدل ها وجود دارد. ارتباط مادون قرمز از بقیه ارتباط ها ارزان تر است، ولی سرعتش پایین تر و كاربرد آن هم مشكل تر است و تا شعاع حداكثر ۲ متر كار می كند. دستگاه باید به صورت مستقیم در برابر چشمی دریافت كننده دستگاه مقابل مثلاً گوشی موبایل قرار گیرد. ارتباط توسط بلوتوث گران تر بوده و باعث می شود قیمت دستگاه افزایش یابد. اما در عوض بلوتوث با فركانس رادیویی ۴/۲ گیگاهرتز كار می كند و به صورت دیجیتال و بدون تداخل است كه در ۲ نوع عرضه می شود: بلوتوث نوع اول حداكثر تا شعاع ۱۵ متر و نوع دوم حداكثر ۱۰۰ متر برد دارد.
ارتباط با شبكه بی سیم نیز حداكثر ۱۵۰ متر برد دارد و از این طریق می توان به صورت بی سیم به اینترنت متصل شد و به راحتی ای میل را دریافت و كنترل و یا اینكه فایل را دانلود كرد. نسل جدید دستیارهای دیجیتالی به سیستم مكان یاب جهانی یا GPS هم مجهز هستند و جالب تر اینكه بعضی از آنها امكان وارد كردن «سیم كارت» و استفاده از شبكه تلفن همراه را نیز دارند.
البته برخی از كارهای ساده و ابتدایی دستیارهای دیجیتالی مانند دفترچه تلفن، یادداشت و غیره در گوشی های موبایل هم وجود دارد، اما هیچ كدام از گوشی های موبایل كارایی یك دستیار دیجیتالی كامل را ندارند.
البته با ورود گوشی های تلفن همراه نسل سوم، فاصله بین دستیار دیجیتالی و موبایل ها كمتر می شود، اما احتمال اینكه یك شركت سازنده گوشی موبایل بتواند پالم یا پاكت پی سی خوبی را هم درست كند، بسیار كمتر از آن است كه شركت سازنده پالم یا پاكت پی سی، كیت GSM مخصوص تلفن همراه را در دستگاه خودش جاسازی كند و در مجموع باید گفت هر وسیله ای را برای كاربرد خاصی ساخته اند. هر چند با پیشرفت فناوری امكانات جانبی وسایل مختلف افزایش می یابد، ولی هر وسیله ای جایگاه خاص خود را دارد و دستیار دیجیتالی یا PDA نیز همچنان به پیشرفت خود ادامه می دهد.
