مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی نصرت
تاثير اينترنت بر خبرنگاري از دو جنبه، قابل مطالعه است: استفاده از كامپيوتر و اينترنت در خبرنگاري ، موجب نفوذ اينترنت به اتاقهاي خبر و كامپيوترهاي خبرنگاران شده است و حرفه جديدي از خبرنگاري را به نام خبرنگاري شبكه اي ، بنيان نهاده است .استفاده از اينترنت به عنوان ابزاري در رسانه هاي سنتي، به معني دسترسي خبرنگاران به آرشيوهاي قابل جستجو و پايگاه داده ها و منابع خبري موجود در اينترنت است. اين نحوه گزارش هنوز در بسياري از كشورها در مرحله طفوليت قرار دارد .تعداد زيادي از محققان، اثرات استفاده از كامپيوتر را بر حرفه خبرنگاري و خبرنگاران ، مورد مطالعه و بررسي قرار داده اند و به اين نتيجه رسيده اند كه با وجود منافع بارز اينترنت اطلاعات بيشتر، منابع بيشتر و قابليت كنترل بيشتر، بسياري از خبرنگاران و سردبيران ، مايل نيستند گزارشاتشان به صورت مطلق به اينترنت وابسته باشد .تحقيقاتي كه در انگلستان در مركز بي .بي .سي به انجام رسيده است ، نشان مي دهد كه استفاده از فناوريهاي جديد در حرفه خبرنگاري ، اتاقهاي خبر را با آشفتگي مواجه مي كند .
خبرنگاران اظهار مي كنند كه فقدان زمان كافي براي تسلط به اين فناوريها و ماهيت اضطراري بودن اينترنت ، باعث بروز فشارهاي عصبي مي شود .جنبه ديگر استفاده از كامپيوتر در حرفه خبرنگاري ، مديريت پست الكترونيك ، گروههاي خبري و گفتگوي Online است .تاييد اعتبار اطلاعات در شبكه ، اغلب به دليل بي نام و نشان بودن منابع و سرعت ارتباطات ، بسيار دشوار است .خبرنگاري شبكه اي ، با استفاده از فناوري اينترنت به عنوان يك عامل تعيين كننده و تفكيك ناپذير، در تعريف كاربردي خود، از انواع ديگر خبرنگاري قابل تمايز است.خبرنگاران شبكه اي بايد تصميم بگيرند كه كدام قالب رسانه اي به بهترين شكل ، گزارش آنها را توصيف مي كند قابليت مالتي مديا بودن ، در عين حال كدام قالب ، به مردم فرصت ابراز واكنش ، ايجاد ارتباط يا حتي سفارشي كردن بعضي از داستانها را مي دهد قابليت محاوره اي بودن و كدام قالب براي ايجاد پيوند بين داستانها، آرشيوها و منابع ديگر، مناسب است قابليت فرامتن بودن. اين ايده آل ترين شكل خبرنگاري شبكه اي است كه مورد تاييد و تبليغ اكثر خبرنگاران حرفه اي در سراسر جهان است. خبرنگاران حرفه اي شبكه در سراسر جهان ، اتفاق نظر دارند كه اين حرفه ، به طور قطع يك نوع منحصر به فرد از خبرنگاري است. خبرنگاران در اين نوع از خبرنگاري اخبار خود را عمدتا براي اينترنت توليد مي كنند و دريكي از چهار حيطه متمايز خبرنگاري شبكه اي ، فعاليت دارند .
سايت هاي عادي خبري
رايجترين شكل توليد خبر در شبكه ، ايجاد سايت هاي عادي خبري است كه معمولا گزيده اي از محتواي خبر و امكانات جزيي و كنترل شده از ارتباط محاوره اي را در بر مي گيرد .سايت هاي خبري معروف مانندCNN ، BBC و MSNBC نمونه هايي از اين سايت ها هستند .بيشتر روزنامه هاي شبكه اي نيز در اين طبقه بندي مي گنجند .مطالب درسي ، كتابهاي راهنما و برنامه ريزي آموزشي مدارس خبرنگاري ، معمولا بر پايه اين حيطه از خبرنگاري شبكه اي استوار است و مهارتهاي تكنولوژيكي استفاده از انواع خاص نرم افزار، فراگيري XML يا HTML و غيره را با مهارتهاي خاص خبرنگاري براي وب تركيب مي كند .اين نوع سايت خبري ، ظاهرا از نظر نگرش با داستان سرايي و ديگر رسانه هاي پخش خبر، متفاوت است .
سايت هاي مرجع و طبقه بندي شده
سايت هاي مرجع و طبقه بندي شده ، نوع ديگر خبرنگاري شبكه اي هستند كه در سازمانهاي رسانه اي عادي ، كمتر ديده مي شود و با موتورهاي جستجوي خاص مانند آلتا ويستا و ياهو، شركتها و آژانسهاي تحقيقاتي و حتي افرادي كه با خبر و پخش خبر سروكار دارند، در اين ارتباط هستند .در اينجا خبرنگاران شبكه اي پيوند با سايت هاي خبري موجود در شبكه جهاني وب و پيوندهايي كه گاه به وسيله گروههاي سردبيري ، طبقه بندي و حتي تفسير مي شوند، ارتباط برقرار مي كنند .اين گونه سايت ها اغلب محتواي خبري ندارند اما گاهي اوقات حيطه هايي را براي گفتگوي همزمان يا تبادل خبر، راهنمايي و پيوند با مردم عادي مثلا از طريق نوعي سيستم تابلوي اعلانات ايجاد مي كنند. سايت هايي كه علاوه بر محتواي خبري با محتواي ساير سايت هاي وب پيوند دارند، مي توانند در اين طبقه بندي قرارگيرند. آنچه كه گاه به عنوان خبرنگاري شبكه اي جديد شناخته مي شود، پديده Weblog يا Blog است كه شامل يك دفترچه يادداشت روزانه شخصي است كه نويسندگان آنها، به ندرت خبرنگار هستند و معمولا داستانهايي درباره تجربيات خود در شبكه بيان مي كنند و خوانندگان را با اظهار نظر ديگران ، درباره محتوايي كه به هنگام موج سواري در وب يافت مي شود، آشنا مي سازند. اين نوع روزنامه نگاري فردي ، معمولا در ميان سايت هاي مرجع يافت مي شود و ارتباط محاوره اي محدودي ارايه مي كند، اما از نظر محتوا و اظهار نظر، بسيار غني است .
سايت هاي خبرنگاري ، تفسيري توام با اظهار نظر
نوع سوم از سايت هاي خبري ، سايت هاي رسانه هاي خبري و مسائل مربوط به رسانه هاست كه گاه به عنوان يك سايت مرجع و طبقه بندي شده ، ايجاد مي شود .اغلب چند خبرنگار، محتواي خبري را توليد مي كنند و در مورد محتواي ساير سايت هاي اينترنتي ، نظر مي دهند .اين گونه محتوا برحسب فرايندهاي زيربنايي توليد رسانه اي ، مورد بحث قرار مي گيرد .شبكه براي رشد خبرنگاري درباره خبرنگاري يا خبرنگاري تفسيري ، مكان بسيار مناسبي است .
در مجموع ، اينترنت به ارتقاي جنبه هاي حرفه اي خبرنگاري ، كمك شايان توجهي كرده است ، به اين دليل كه قابليت و تمايل آن به انتقاد از خويش ، يكي از خصوصيات منحصر به فرد اين حرفه است .
سايت هاي تبادل نظر و بحث
مهمترين دليل موفقيت فناوريهاي جديد رسانه هاي خبري مانند اينترنت و شبكه جهاني وب، اين است كه مردم علاقمند هستند در سطح جهان و بدون هيچ محدوديتي ، با يكديگر ارتباط برقرار كنند. خبرنگاري شبكه اي از اين قابليت اينترنت استفاده كرده و عمدتا به برنامه هايي براي تبادل نظر و ارايه داستان و غيره در حول يك موضوع خاص، مي پردازد كه اين موضوعات مي تواند درباره مبارزات سياسي ، مخالفت با جهاني شدن (anti-globalization) و يا اخبار كامپيوتري باشد .سايت هاي زيادي سعي كرده اند از محبوبيت اينترنت ، استفاده تجاري ببرند و در اين راستابه ايجاد محافل عمومي و كم و بيش كنترل شده در مورد محتواي ساير سايت ها در اينترنت مبادرت كرده اند .اين نوع خبرنگاري شبكه اي ، به groupweblog نيز معروف است .
اين چهار حيطه مشخص خبرنگاري شبكه اي ، اغلب تا حدودي خصوصيات ويژه محيط شبكه اي كه در آن فعاليت مي كنند را به كار مي برند .اين خصوصيات عبارتند از قابليت فرامتن بودن ، قابليت چند رسانه اي بودن و قابليت محاوره اي بودن. هر يك از اين سه قابليت در وضعيت كنوني ، انوع مختلف خود را دارد كه در زير به اختصار شرح داده مي شود .
قابليت فرامتن بودن
مشكل فرامتن اين است كه يك سيستم انتقال براي واحدهاي بسته مجزا به وجود مي آورد، يعني سيستمي كه امكان درج فقط پيوندهايي را مي دهد كه به خارج سيستم اشاره مي كنند. بايد به خاطر داشته باشيم كه متوني كه از طريق پيوندها با هم در ارتباط هستند، مي توانند به صورت دروني با ساير متنهاي مربوط به يك متن و يا به صورت خارجي با متنهاي موجود در ساير نقاط اينترنت ، مرتبط باشند. اينها دو نوع متفاوت از قابليت فرامتن بودن هستند، چون يكي از آنها ما را به محتواي جديد مي رساند و ديگري در واقع به پراكنده شدن محتوا منجر مي شود .
قابليت چند رسانه اي بودن
اگر بپذيريم كه پهناي باند وقانون كپي رايت هنوز دو عامل اساسي در جلوگيري از توليد مالتي مدياي مدرن هستند، مي توانيم به مشكلاتي كه شركتهاي رسانه اي در يكپارچه كردن اتاق خبر سنتي خود با گروه سردبيري وب و يا يكپارچه كردن محتوا يا حتي اتاقهاي خبر مجازي با محتواي توليد شده توسط ساير تامين كنندگان دارند، پي ببريم. اگر قابليت چند رسانه اي بودن در سايت هاي خبري را نتيجه ادغام انواع رسانه هاي خبري يا يك چارچوب متفاوت محسوب كنيم چارچوبي كه در آن تمام بخشهاي يك سايت از يك نقطه آغاز مالتي مديا به وجود آمده و روشهاي مختلفي را براي استفاده از محتواي سايت به كاربر ارايه مي كند، اين مساله قابل درك خواهد شد .
قابليت محاوره اي بودن
كارشناسان، پس از بررسي امكانات محاوره اي سايت هاي خبري ، به اين نتيجه رسيده اند كه بيشتر سايت ها، فقط در سطوح رهيابي و عملي، محاوره اي هستند .آنها معتقدند كه هنوز در وب سايتها، بالاترين سطح قابليت محاوره اي ، يعني قابليت تطبيق با خواستهاي كاربراني كه به سايت ها مراجعه مي كنند، وجود ندارد .
ارزش افزوده
تجربه در آموزش و مصاحبه با خبرنگاران شبكه اي و مطالعه مجلات تجاري ، نشان مي دهد كه خبرنگاران حرفه اي در مورد ارزش افزوده خبرنگاري شبكه اي، دو ديدگاه كاملا متفاوت دارند .طرفداران اولين ديدگاه كه يك ديدگاه ايده آليستي محسوب مي شود، معتقدند كه اينترنت در مجموع، دنياي بهتري را براي همه مردم به ارمغان مي آورد. در اينجا اين سوال مطرح مي شود كه ارزش افزوده خبرنگاري شبكه اي در كجاست. طرفداران نگرش دوم كه يك نگرش بدبينانه است، معتقدند كه براي خبرنگاري شبكه اي هيچ ارزش افزوده اي وجود ندارد و خبرنگاران تنها به دليل فراگير شدن شبكه به آن مراجعه مي كنند. سينگر در محتوايي متفاوت، اين نگرش را نگرش دلخواه خبرنگاران بي طرف، منطقي و رئاليست مي داندو اگر مدلهاي اول و دوم را با هم تركيب كنيم، مي توانيم در ارتباط با سوال ارزش افزوده ، كلي تر برخورد كرده و ببينيم آيا انواع مشخص خبرنگاري شبكه اي، در واقع نوع ارتقاء يافته خبرنگاري سنتي از طريق راديو، تلويزيون ، مطبوعات و غيره هستند يا خير.
نوع ايده ال و عادي خبرنگاري شبكه اي ، نمي تواند صرفا تركيبي از ارزش افزوده هاي انواع متمايز آن باشد .اگر يك سايت خبري بخواهد محاوره اي شود، يا يك سايت بحث و مناظره بخواهد محتواي خبري با كيفيت بالا ارايه كند، اتاق خبر بايد متحول شود و با تصميمهاي دشواري درباره ارزشها، اهداف و استانداردها، جنبه هاي تجاري و مشكل آفرين فرايند چاپ و بسياري مسائل ديگر، مواجه شود .براي رسيدن به يك نتي جه گيري كلي درباره خبرنگاري شبكه اي ، شايد بد نباشد نگاهي هم به استراتژيهاي جديد توليد اخبار شبكه اي بيندازيم .اين استراتژيها در مجموع ، ما را در استفاده از قابليتهاي فرامتن ، محاوره اي و چند رسانه اي ، راهنمايي كرده و مشكلات اساسي در استفاده از قابليتهاي چندگانه را گوشزد مي كنند .
استراتژيهاي جديد
سه استراتژي براي بحث در اين مقوله انتخاب شده است :گزارشگري تفسيري ، خبرنگاري منبع باز و سايت هاي خبري كاملا محاوره اي .اين استراتژيها به اين دليل انتخاب مي شوند كه مي توانند ارزش افزوده انواع مختلف خبرنگاري شبكه اي را به طور همزمان ، مخاطب قرار دهند .هر سه استراتژي ، تا حدودي بر اين فرض استوارند كه خبرنگاري مي تواند از قابليتهاي شبكه براي افزودن به ارزش رسانه هاي خبري موجود، استفاده كند .اين سه استراتژي ، سه عامل متمايز در انتشار شبكه اي را به ترتيب مخاطب قرار داده و مي توانند در يك سايت خبرنگاري شبكه اي با هم تركيب شوند.
گزارشگري تفسيري
تفسير كردن به معني اضافه كردن توضيح به يك سري اطلاعات يا اضافه كردن اطلاعات تفسيري است. اخيرا در تحقيقات مربوط به خبرنگاري بين المللي ديده شده است ، كه خبرنگاران براي تفسير يا افزودن اظهار نظر و تحليل اطلاعات اهميت خاصي ، قائل هستند .به عبارت صريح تر، در گذشته خبرنگاران فقط وظيفه داشتند اطلاعات خبري را به مردم برسانند .اما اكنون مسووليت تحليل و توضيح مسائل پيچيده ، نيز بر عهده آنهاست .برخي از منتقدان رسانه اي از اين وضعيت راضي نيستند و معتقدند كه هيچ كس به اظهار نظر اضافي نياز ندارد. مي توان چنين ادعا كرد كه اينترنت و شبكه جهاني وب، يك نظام منسجم گزارشگري را به همراه تفسير خبر، به ارمغان آورده اند .هدف اين مدل از خبرنگاري، جمع آوري اطلاعات، توصيف جزئيات و راهنمايي علاقمندان در مورد دسترسي به اين اطلاعات است .نمونه هايي از اين نوع گزارشگري در سايت هايي چون Slashdot ديده مي شود .در اين سايت ها، كاربران مي توانند محيطي را به وجود بياورند كه در آن، مخاطبان هم گيرنده اطلاعات باشند و هم بتوانند اطلاعات و اظهار نظرهاي خود را به ديگران منتقل كنند .در رسانه هاي سنتي نيز سبكهاي مشابه در حال ظهور هستند .خبرنگاري به همراه تفسير به عنوان خبرنگاري درباره خبرنگاري و با هدف ارايه خدمات ، تعريف مي شود .
خبرنگاري منبع باز
اينترنت ، ميليونها كارشناس و متخصص در امر اطلاع رساني را در يك ساختار ارتباطي به هم پيوند داده و يك محفل كاملا ايده ال را براي بهبود خبرنگاري به وجود مي آورد. اينترنت به واقع مرزهاي موجود در خبرنگاري را كم رنگ كرده و يك تعريف كلي تر از خبرنگاري را امكان پذير ساخته است. با توجه به سطوح فزاينده آموزش به ويژه در دموكراسيهاي غربي و رشد در جهت بازارهاي تخصصي تر، استفاده از كارشناسان اطلاعات لااقل به دشواري تامين آينده خبرنگاري نيست .امتيازات خبرنگاري منبع باز و البته معايب آن ، بايد مورد بررسي قرار گيرد .در مطالعه اي كه با شركت خبرنگاران شبكه اي هلندي در سال 1999 انجام شد، 69 درصد با اين نظر موافق بودند كه براي توقيف يك سايت خبري ، وجود يك رابط محاوره اي قوي با مخاطبين ضرورت دارد .
سايت هاي خبري كاملا محاوره اي
در خبرنگاري ، محاوره اي بودن بدان معني است كه فعاليت خبرنگاري بايد از يك اصل مهم در اين حرفه فاصله بگيرد: توزيع اطلاعات در يك قالب واحد صوت ، تصوير، متن. اين مساله ممكن است در خبرنگاري شبكه اي به وقوع نپيوندد، اما من معتقدم كه اين حيطه خاصي درحرفه رسانه اي است كه ما مي توانيم آن را براي اولين بار تجربه كنيم.
