مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی آسیه
این روزها وقتی فردی در فامیل دچار بیماری های سختی مثل سرطان و. . . می شود، مادربزرگ ها و پدربزرگ ها از روزگار خود می گویند که این قدر بیماری ها زیاد و عجیب و غریب نبودند و علتش را خورد و خوراک های سالم مردم می دانند! مسلما سال ها پیش گوشت، مرغ و ماهی هورمونی و سرب دار در بازار این قدر رواج نداشت، همه چیز به صورت طبیعی رشد می کرد و سالم بود.
شاید از زرشک پلو و مرغی که پای ثابت مجالس عزا و عروسی مان است تا ماست و ترشی کنار غذای مان و حتی میوه های مختلفی که با هم مصرف می کنیم، همگی باعث اختلال سلامت مان شده اند. شاید بسیاری از غذاهایی که شما در یک سفره کنار هم می چینید، سلامتی تان را تهدید کند و میل کردن آنها با یکدیگر در یک وعده هیچ خوشایند نباشد. در ادامه دکتر علیرضا عباسیان، متخصص طب سنتی به شما خواهد گفت برای خوردن خوراکی های مختلف بهتر است چه نکاتی را رعایت کنید و از خوردن کدام مواد غذایی با هم خودداری کنید تا بدنی سالم تر و زندگی شاداب تر داشته باشید.
از زرشک پلو با مرغ تا باقالی پلو با ماهی
از مهمانی های رسمی تا جمع های خودمانی، زرشک پلو با مرغ می تواند زینت سفره ایرانی باشد؛ خوش خوراک است و کمتر کسی پیدا می شود که این غذا را دوست نداشته باشد. اما می گویند زرشک پلو گزینه مناسبی برای همراهی مرغ نیست! بااینکه از دیدگاه طب سنتی تمام گوشت ها طبع گرمی دارند، اما در این میان ماهی از همه سردتر است و بعد از آن مرغ قرار دارد که طبعش نسبتا خنک است، بنابراین همراهی مرغ با زرشک که طبع سردی دارد، باعث سردتر شدن طبع مرغ شده و می تواند هضم غذا را برای بدن سخت تر کند، پس بهتر است در خوردن چنین غذایی زیاده روی نکنید یا زعفران را چاشنی کار کنید.
همچنین باقالی پلو با ماهی در عین خوشمزه بودن، ترکیب چندان مناسبی نیست چراکه باقالی نفخ زیادی ایجاد می کند و ماهی هم در میان گوشت ها سردترین طبع را دارد و رطوبت ایجاد می کند. ازآنجا که رطوبت پایه به وجود آمدن نفخ است، خوردن باقالی نفاخ همراه ماهی می تواند فرد را دچار باد شکمی کند، البته اگر به خوردن چنین غذایی علاقه دارید، بهتر است ابتدا ماهی را در سسی از روغن کنجد و ادویه آویشن و نهایتا مقداری آرد خوابانده و بعد سرخ کنید تا طبعش متعادل شود. درضمن بعد از خوردن این غذا خرما میل کنید تا مزاج تان به هم نریزد و به اصطلاح سردی تان نشود!
بهترین همراه غذا
اگر سر سفره غذا هم ماست باشد و هم سالاد، کدام را انتخاب می کنید؟ شاید هم انتخابی در کار نباشد و هر دو را امتحان کنید، اما خوب است بدانید از نظر طب سنتی بهترین و ایده آل ترین کار این است که هر غذا، نوشیدنی و چاشنی به تنهایی خورده شود یا همراه با مصلحاتش مصرف شود تا مزاج فرد را دچار اختلال نکند، مثلا برای همراهی غذا سبزی ها به خصوص ریحان، ترخون و تره که طبع گرمی دارند بهترین گزینه هستند. سالاد و ماست، هر کدام به صورت جداگانه، بهتر است به عنوان میان وعده استفاده شوند و حداقل یکی، دو ساعت قبل از غذای اصلی خورده شوند.
در ضمن یادتان باشد اگر برای همراهی غذا ترشی را انتخاب می کنید یا غذای تان حاوی آبلیمو است، از خوردن ماست و لبنیات همراه آن صرف نظر کنید، کلا طب سنتی درهم خوری را منع کرده چراکه مواد غذایی مختلف به شیوه های مختلفی در معده پخته می شوند، به عبارت دیگر مواد غذایی مختلف متابولیسم های متفاوتی دارند و آنزیم های متفاوتی برای هضم هر کدام شان نیاز است، امکان دارد آنزیم هضم یکی، مُخِل هضم دیگری باشد. برای همین گفته شده مواد مختلف هم زمان با هم خورده نشوند.
برخی مواد از لحاظ مزاجی با یکدیگر تداخل دارند و بر هم اثر منفی می گذارند مثلا ماست و ترشی طبع بسیار سردی دارند و خوردن این مخلفات با غذا یا حتی به تنهایی توصیه نمی شود و اگر هم زمان با هم خورده شوند، سردی شان دوچندان شده و فرد را اذیت می کنند. اگر دوست دارید همراه غذا ترشی میل کنید، بهتر است دقت کنید که دچار سوءهاضمه نباشید، ضمن اینکه از ترشی هایی که حاوی میوه های گرم مثل سیر، انبه، گیاه کبر و. . . یا ادویه های گرم مثل سیاه دانه، فلفل و دارچین و. . . هستند، استفاده کنید.
تن ماهی را با تخم مرغ نخورید
حتما شما هم تا به حال یکبار روی تن ماهی تان تخم مرغ شکسته اید! یا شاید عادت دارید نیمروی تان را با نان و پنیر میل کنید، یا مخلوطی از گوشت گوسفند و گوساله را در خورش های تان بریزید اما خوب است بدانید هیچ کدام از اینها نه تنها ترکیبات خوبی نیستند که حتی طب سنتی آنها را منع کرده است. درحقیقت غذاهای مختلف در طب سنتی به دسته های مختلفی تقسیم شده اند که در آن میان خوردن سه دسته از غذاها با هم به شدت منع شده: لبنیات، تخم مرغ و گوشت ها. یعنی هیچ کدام از این غذاها را (دو به دو یا هر سه را با هم) مصرف نکنید چون هرکدام از آنها یک غذای کامل هستند، حتی برای مرینیت (مزه دار) کردن ماهی و بعضی گوشت ها آنها را در تخم مرغ نخوابانید.
ماست و ماهی، یک ترکیب نامناسب
از قدیم گفته اند ماست را با ماهی نخورید که کک و مک می آورید، اما آیا این ادعا واقعا درست است؟!
طب سنتی چهار مرحله هضم را برای غذاها تعریف می کند و درنهایت معتقد است غذا با گذراندن این مراحل هضم تبدیل به بافت های بدن یعنی پوست، گوشت، خون و… می شود. اگر این مراحل هضم کامل و درست نباشند، این غذاها باز هم تبدیل به بافت های بدن می شوند با این تفاوت که بافت خوب، سالم، کامل و شفافی که باید، به وجود نمی آید مثلا پوستی درست می شود که کدر است و به زیبایی و شفافی یک پوست سالم نیست. این اتفاق به خاطر فضولاتی است که در بافت باقی مانده و مراحل هضم به خوبی طی نشده است.
نکته دیگری که در این میان نباید فراموش کرد این است که هرچه غذا طبع سردتری داشته باشد، بیشتر مشکل ساز می شود. خوردن ماست که طبع سردی دارد، همراه ماهی که آن هم در میان گوشت ها سردترین طبع را دارد، باعث تولید خلط خام زیادی در بدن می شود و درنهایت بافت های تازه بدن آن طور که باید و شاید زیبا، شفاف و سالم نخواهند بود.
چای را با چی بخوریم؟
دقت کرده اید زمستان ها چقدر چای و دارچین می چسبد؟ تابستان ها هم چای و آبلیمو یا چای و نعناع حسابی تر و تازه مان می کند، اما به نظرتان بهترین چاشنی چای چیست؟ اصلا بهتر است چای سیاه بنوشیم یا چای سبز؟ شاید هم قهوه گزینه بهتری برای نوشیدنی های درطول روزمان باشد.
به تشخیص طب سنتی، چای سیاه طبع نسبتا سردی دارد و مصلحش برای افراد گرم مزاج شیر است، درواقع این افراد باید چای را در شیر دم کنند، شیرچای یک نوشیدنی خوش طعم و مقوی است اما مصلح چای سیاه برای کسانی که طبع سردی دارند ادویه های گرم مثل زنجبیل، دارچین، هل و زعفران است.
برعکس چای سیاه، طبع چای سبز و قهوه، گرم و خشک است و نیاز به مصلح دارند. از آنجا که قهوه و کاکائو در مناطق گرمسیر و بسیار مرطوب رشد می کنند، مصرف این خوراکی ها برای ساکنان همین مناطق بسیار مناسب است چراکه باعث می شود کمی بدن شان خشک شود و دچار بیماری های رطوبتی نشوند، اما در منطقه ای که کشور ما در آن واقع شده و بیشتر نقاطش کویری است، خوردن بیش از حد این مواد می تواند باعث اختلال شود. همچنین افرادی که خشک مزاج یا گرم مزاجند اصلا نباید در مصرف چای سبز و قهوه زیاده روی کنند زیرا با مشکلاتی مثل یبوست، خشکی و خارش پوست و. . . مواجه خواهند شد.
البته اگر بخواهید نوشیدنی درست کنید که با همه طبع ها سازگار باشد، توصیه می کنیم این نوشیدنی هندی را امتحان کنید، چای را با شیر، زنجبیل و قدری عسل دم کنید. به این ترتیب که به ازای هر یک لیوان شیر، یک قاشق مرباخوری سرخالی چای خشک، نصف قاشق مرباخوری پودر زنجبیل یا به اندازه دو بند انگشت زنجبیل تازه و یک قاشق مرباخوری عسل را مخلوط کرده و روی شعله ملایم بگذارید تا به تدریج جوش بیاید و چای رنگ بیندازد. این نوشیدنی به خاطر زنجبیل کلسیم خوبی دارد و با تحریک عروق خونی دستگاه گوارش، جذب کلسیم را افزایش می دهد.
یک نوع میوه لطفا
متخصصان طب سنتی معتقدند خوردن چند نوع میوه با هم خوب نیست و بهتر است فرد یک نوع میوه میل کند، البته مصرف هم زمان میوه هایی مثل پرتقال و نارنگی که از یک خانواده هستند مشکل کمتری ایجاد می کند اما خوردن خیار به تنهایی، به خصوص در فصل سرد می تواند باعث مشکلاتی مثل نفخ و سوءهاضمه و در معده های مرطوب باعث ترش کردن، رخوت و سستی، خواب آلودگی و اختلال حافظه شود. یکی از ساده ترین و البته معمول ترین مصلح خیار، نمک است.
مثلا موز که می تواند یبوست ایجاد کند، بهتر است به صورت حلقه حلقه، مقداری عسل یا شکر روی آن ریخته و میل شود یا بعد از خوردن آن مقداری نمک میل شود.
ماست و خیار در زمستان؛ ممنوع
ماست و خیار که این روزها پای ثابت مهمانی های مان است قبلا به عنوان یک تجویز طبی، در همین منطقه آب و هوایی ایران مورد استفاده قرار می گرفت اما مصرف آن در تمام فصول رایج نبوده است، بلکه در تابستان ها آن هم به عنوان یک غذا مصرفش توصیه می شده و هاضم آن (موادی که به هضم کمک می کنند) آویشن، زنیان و نعناع است و مصلحش مربای زنجبیل یا سایر مرباهای گرم مثل مربای هویج (که داخل ماست می ریزند). ماست و خیار و آب دوغ خیار در مناطقی مثل کرمان، سمنان، یزد و… که آب و هوای گرم و خشکی دارند و مردم در تابستان دچار کمبود مایعات می شوند به عنوان ناهار یا شام مصرف می شد.
این خوراک سبک را با مقداری کشمش و گردو همراه می کردند تا کمی طبعش گرم تر شود البته استفاده از هر خوراکی در مناطق مختلف متفاوت و وابسته به محصولات کشاورزی همان منطقه بوده است، اما به هر حال مصرف هر خوراکی جایگاه مشخصی داشته و همه چیز با امروز که مردم در تمام فصول همه نوع خوراکی و میوه ای مصرف می کنند متفاوت بوده است. قدیم ها هر فصلی میوه خاص خودش را داشت و مردم فقط میوه های همان فصل را می خوردند به همین خاطر دچار اختلالات طبعی و مزاجی نمی شدند اما امروز در تمام فصول همه نوع میوه و خوراکی در دسترس است، بنابراین به توصیه پزشکان باید مواد غذایی را گزینشی و آگاهانه مصرف کنیم.
