ارسالی: یوسف
آب ماده حیاتی است که خداوند بطور وافر ورایگان برای موجودات روی زمین دادهاست. آب نه تنها جز حیاتی موجودات زندهاست. جز حتمی پیشرفت وتکامل بشریت است. هر قدر بشریت متمدن میشود به همان پیمانه مصارف آب ازدیاد مییابد. فابریکه جات وتاسیسات ساختمانی سیستم آب درمنازل، کشاورزی نفوس جهان همه وهمه مصارف آبرا چندین برابر ساختهاست. طبق آمار سازمان ملل رشد کشورها و رشد نفوس با هم مطابقت نداشته رشد نفوس دو یا چندین برابر از رشد کشورها گردیدهاست. رشد نفوس در کشورهای آسیای نسبت به تمام قارهها ازدیادیافتهاست. در صورت ادامه چنین حالت نه تنها کمبود آب برای کشاورزی بلکه برای نوشیدن بمشکلات مواجه خواهد شد. سالها قبل طور اوسط مصارف روزانه مردم الی ده لیتر بود.
در زمان ظاهر شاه ریاست آبرسانی برای فرد ۲۰ -۲۵ لیتر سنجیده به همان پیمانه در شهر کابل آبرسانی میکرد. با ازدیاد نفوس و کندبودن کار دولتی توازن توزیع الی امروز ازبین رفت مردم در هر گوشه وکنار از آبهای زیرزمینی استفاده اعظمی مینمایند طبعیتاً آبهای زیر زمین برای زنده نگه داشتن اجسام زنده، حفظ نباتات و مرطوب نگه داشتن قشر وفضا زمین خلق شدهاست. مصارف آب یکنفر در کشورهایی پیشرفته ۵۰۰الی ۶۰۰ لیتررسیدهاست درحالیکه دراکثر کشورهای آسیای توزیع آب به نورم۲۰الی ۲۵ لیتر سنجیده میشود. فعلاً مصارف آبی یک انسان در همه عرصها روزانه۵۰۰۰الی۶۰۰۰ لیتر میباشد. حدود ۸۰-۸۵ فیصد آبهای شرین در عرصه کشاورزی ۸ فیصد آن غرض آشامیدن بمصرف میرسد. دریک کیلو گوشت ۱۵۴۰۰لیتر آّب بمصرف رسیده که ۹۳ فیصد این آب در مزرعه بمصرف رسیدهاست. در یک کیلو گرام نان گندم ۱۶۰۰لیتر آب بمصرف رسیده از جمله ۷۰ فیصد این آب در مزرعه بمصرف میرسد. دریک کیلو برنج مصارف آب آن ۲۵۰۰لیتر میباشد که ۶۹ فیصد این آب در مزرعه بمصرف میرسد. دریک کیلو لباس پنبه ۱۰۰۰۰لیر آب بمصرف میرسد از جمله ۵۴ فیصد این آب در مزرعه بمصرف رسیدهاست.[۱] مساحت افغانستان۶۵۲،۲۲۵ کیلومتر مربع اوسط مقدار بارندگی ۲۵۰ملی متر یا ۰،۲۵متر. مقدار بارندگی درسال ۱۶۳بیلون مترمکعب تخمین شده میتواند. که از جمله ۵۷ بیلون متر مکعب آن را آبهای رودها، ۱۸ بیلون متر مکعب را آبهای زیر زمینی متباقی قسماً تبدیل به بخار وقسماً جذب در خاک و مقداری در وجود اجسام زنده وسایر ملحوضات طبیعی ذخیره میشود. که شامل احصایه شده نمیتواند. اوسط ارتفاع در افغانستان ۱۲۰۰ متر از سطح بحر ارتفاعات مرکزی ۱۸۰۰ متر جلال آباد ۴۵۰ متر بدخشان ۲۵۰۰ متر میباشد. بلند ترین نقطه افغانستان نوشاق بدخشان اند که دارای ارتفاع ۷۴۹۲ و پست ترین نقطه رودآمو است که دارای ارتفاع ۲۵۰متر ار سطح بحر میباشد. اوسطع بارندگی درمناطق غربی ۲۵۰ ملی متر درمناطق جنوب شرقی ۲۵۰ ملی متر درساحات شمال شرقی و ارتفاعات بالا تر از ۳۰۰۰ متر و جبالها از ۴۵۰ الی ۱۰۰۰ ملی متر در سال میرسد. سطح بارندگی برف درکوهای پامیر و واخان ۱۰۰۰ ملی متریا یک متر میباشد. شورای وزیران افغانستان در دلو ۱۳۸۶ استراتیژی سکتور آب افغانستان را تصویب نمودند[۲] غرض پیشبرد کار افغانستان را به پنج حوزه آبی تقسم نمودند. افغانستان از ۷۵ ملیار مترمکعب آب خود صرف ۲۰ میلیارد متر مکعب آنرا استفاده مینماید. علت فقر درهمین است که نتوانستهاست اراضی زمینهای زراعتی خویشرا توسعه دهد و از انرژی این آبها استفاده نماید. درمصوبه پلانهای روی دست گرفته شدهاست تا افغانستان بتواند ظرفیت استفاده از آبهای سرزمینی خودرا ارتقا دهد. دو رود افغانستان یعنی آمو دارای ظرفیت ۲۲ بیلون متر مکعب ودریای هلمند به ظرفیت ۹٫۳ بیلون مترمکعب میباشد. ضرورت است تا آب این رودهها در تحت پروژهها گرفته شود تا بتواند افغانستان از فقر فرار نماید. سطح استفاده از آب رود آمو صفر واز هلمند ناچیز میباشد. تولید انرژی برق توسط آب واستفاده از انرژی برقابی که فاقد دود وگازات زهری میباشد نعمت است که ارزان بدست میآید.افغانستان که دارای ۲۵ رودخانه بزرگ صدها رود کوچک وهزاران جوی وکوهای پر برف دارد. طبعیتاً این کشور از لحاظ آب غنی است. ولی اینکه چگونه ازین استفاده نمایند ضرورت به سرمایه کدر فنی وکارکنان صادق دارد.
طبق راپور سارمان ملل و دانشگاه کابل درآمد سرانه آب درافغانستان ۲۷۷۵ متر مکعب میباشد.[۳] در صورت استفاده درست ازین آبها علاوه بر ضرورت خود میتوان به کشورهای همجوار برق و آب داد. یکعده از کشورها وادارات خارجی که از روند کار آب افغانستان حمایت وهمکاری مینمایند عبارتند از USAIDیا اداره انکششاف بینالمللی امریکا، بانک جهانی، اتحادیه اروپا، اداره زراعت وخوراکه سازمان ملل متحد، مؤسسه تخنیکی آلمان GTZ، حمایت مالی وبازساز ی آب کابل وهرات KfW، ادارة کمکهای بینالمللی جاپان، دولت هندوستان، دولت ایران، موسسه یونسکو، اداره انکشاف بینالمللی کانادا، اداره انکشاف بینالمللی انگلستان، دنمارک، ناروی، موسسه یونسیف، چین، بانک انکشاف اسلامی، سروی جیولوجی ایالات متحده امریکا، و موسسه هبیتات ملل متحد میباشد.