مجله فانوس توانمندسازی جوانان از طریق رسانه
مطالب مرتبط
ارسالی: غلام علی صاحب زاده
جیودیزی در زمانهای بسیار قدیم به وجود آمده است ، در سال های قبل از میلاد در یونان ، مصر ، چین ، و ممالک دیگر برای تقسیم نمودن قسمت های جداگانه زمین برای آبیاری آنها اندازه گیری های جیودیزی اجرا گردیده است ، تقریباً 2500 سال قبل در وادی نیل سیستم آبیاری کانالهای وجود داشته است که طرز اعمارآنها ایجاب اندازه گیری های جیودیزی را نموده است . در گرجستان ، ارمنستان ، ایتالیا و فلسطین هنوز هم ساختمان های زیر زمینی قدیمی که شاهد تطبیق اندازه گیری های جیودیزی میباشد ، و محفوظ گردیده است . 1700 سال قبل از میلاد مصری ها کتاب هندسه را ترتیب داده اند که در آن مسایل اجرای اندازه گیری های جیودیزی تشریح گردیده بود چینایی ها برای بار اول قطب نما را اختراع نموده اند که جهت یابی را در اراضی سهولت بخشیده . در قرن سوم قبل از میلاد (سالهای 384-322 ) ارسطو عالم یونان قدیم شکل کرویت زمین را تثبیت نمود بعداً در سالهای (276-194 ) قبل از میلاد ، ایراتوسفین با استفاده از طریقه های جیودیزی ابعاد زمین را دریافت نمود .
در سال 210 عربها برای جنتری اسلامی اندازه گیری های جیودیزی طول قوس نصف النهار زمین را اجرا نموده اند . ابوریحان محمد بن احمد البیرونی ( در سنه 352 ) در شهر خوارزم تولد ودر سنه (427 ) در شهر غزنی وفات نموده در آثار خود تشریحات تاریخی در باره کارهای اجرا شده جیودیزی توسط عالم یونان قدیم ، هندی و علمای عرب داده است .او نیز به حجم زیاد اندازه گیری های جیودیزی و استرونومی را اجرا نموده اند . در عصر کشفیات بزرگ جغرافیایی (تقریباً500 سال قبل ) حین سفر کرسف کولمب،ماژیلان و غیره) نقشه های مفصل قسمت های بزرگ زمین ترتیب گردید .
جیودیزی دان و ریاضی دان هالندی ( سنی لوسی) طریقه ترانکولسیون را برای دریافت مسافات بزرگ پیشنهاد نمو د .
نظر به پیشنهاد عالم جیودزیست فرانسوی (دلامبر)در سال 1798 در پاریس اولین (ایتلون متر ) ساخته شد .
در عصر حاضر برای بدست آوردن نقشه های از عکس های هوایی محل که توسط تیاره و یا اقمار مصنوعی اخذ میگردد استفاده به عمل می آید .
به کمک اقمار مصنوعی در اتحاد شوروی برای اولین بار نقشه روی دیگر مهتاب ترتیب گردید .
در افغانستان از زمانه ها قدیم تقسیمات زمین وجود داشته است .
شیخ ملی جغرافیه دان و حقوق دان مشهور افغانستان در قرن 18 مجموعه قوانین مفصل را راجع به تقسیمات زمین به وجود آورد که تا اوایل قرن 19 از آن استفاده به عمل می آمد .
ساحه ساختمانی آبیاری که آثار آن موجود است (کاریزها) شاهد آن است که در افغانستان اندازه گیری صورت گرفته است . اولین نقشه های افغانستان از طرف سیاح انگلیسی (برنس) در سال 1810 ترتیب گردیده است بعدتر کارهای جیودیزی برای به وجود آوردن نقشه ها در امتداد سرحدات تاجکستان ، ازبکستان ، ترکمنستان (روسیه وقت ) ، ایران و هندوستان صورت گرفت .
نقشه ها دقیق تر تمام ساحه افغانستان به مقیاس 1:100000 ،1:50000 و 1:250000 به کمک اتحاد شوروی و ایالت متحده امریکا در سالهای 1957 و 1960 ترتیب گردیده است . در سال 1919 در وزارت دفاع ملی افغانستان شعبه تو پوگرافی ( مدیریت خریطه ) تاسیس گردید . که اولین مدیر آن شخص به نام غلام رسول بود . بعد از آن در سال 1941 د رپو هنتو ن حربی دیپارتمنت توپوگرافی (مسلک خریطه ) تاسیس گردید.
در سنه 1956 مکتب تو پو گرافی تاسیس گردید . متعلمین این مکتب از جمله فارغ تحصيلات صنوف 6 مکاتب انتخاب گردید . نظر به احتیاج شدید نقشه ها در کشور ، در سال 1959 انستیتوت تهیه نمودن نقشه های تو پو گرافی برای رفع احتیاج اقتصادی و دفاع ممکلت بود .
برای رفع احتیاج رشته های انکشافی و اقتصادی کشور از نقطه نظر مواد کارتو گرافی ریاست کادستر و در بعضی وزارت خانه های افغانستان نیزشعبات جیودیزی تاسیس گردید .
بعد از مرحله دوم تکامل تحول 7 ثور ، انستیتوت کار تو گرافی و کادستر به نام اداره عمومی جیودیزی و کارتوگرافی مربوطه شورای وزیران جمهوریت دیموکراتیک افغانستان مسمی گردید . جیودیزیست عسکری (دوکتور امیر احمد ) متولد در سال 1920 شهر کابل سهم فعال گرفته است موصوف بعد از ختم پوهنتون حربی در رشته خریطه و ختم فاکولته ساینس پوهنتون کابل تحصیلات مسکلی خودر ا در رشته جیودیزی اولا در هند و سپس در پوهنتون اکسفورد انگلستان وتحصیلات عالی خودر ا به درجه دوکتورا در انستیتوت انجنیران جیودیزی ، نقشه برداری و کارتوگرافی شهر مسکو اتحاد شوری به پایان رسانیده است .
نامبرده در سال 1956 در راس مکتب جدید تاسیس توپوگرافی قرار داشت ، و در سال 1959 به حیث اولین رییس انستیتوت کارتوگرافی افغانستان تعین شد ، تحت رهنمای او شان تمام امور جیودیزی افغانستان انکشاف یافته و پلان گذاری گردیده ، در ایام تحصیل دوکتورای خود در اتحاد شوروی به صورت علمی تاسیس شبکات ترانگولیشن سرتاسری افغانستان طرح ریزی نمود .
داکتر امیر احمد مدت چندین سال به حیث استاد در دیپارتمنت جیودیزی وامور مارکشیدری انستیتوت پولیتخنیک کابل ایفای وظیفه نموده است .
سهم بزرگ در راه پیشرفت و انکشاف امور جیودیزی افغانستان از طرف متخصصین افغانی صورت گرفته است .
دوکتور بهاول ( درویش)، انجنیر نعمت الله ، دیپلوم انجنیر عبد الغفور ، دیپلوم انجنیر طاهر عنایت ، دیپلوم انجنیر گل حکیم شاه ( سعیدی ) ، دیپلوم انجنیرمحمد منیر ، دیپلوم انجنیر سید میرزا ، دیپلوم انجنیر عید محمد ، دیپلوم انجنیر عبد الصمد ، دیپلوم انجنیر محمد حسین ، دیپلوم انجنیر انور و غیره .
