صحت روانی در اسلام

ارسالی: مدینه

در متون اسلامی روح و روان واقعیتی انکارناپذیر است. آفرینش روان، از آنِ خداست و حیات آن ابدی‏ست. از دیدگاه قرآن، انسان ترکیبی از ماده و روان است و شرافت انسان، به روان اوست.
معنای لغوی صحت روانی، سالم‏نگهداشتن آن از هر گونه آسیب است و همچنین در ایجاد آمادگی برای سازش منطقی با پیشامدهای مهم زندگی در محیط خانه، مدرسه، دانشگاه، محیط کار و… بسیار راهگشاست.
احترام به شخصیت و حیثیت انسان بر همگان واجب است و تا زمانی که ارزش و جایگاه افراد نادیده گرفته شود، سلامت فکر، تعادل روان و بهبود روابط انسانی تحقق نخواهد یافت.
صحت روانی عبارت است از: تأمین سلامت فکر و روان در جهت سازگاری فرد با خود و با محیط زندگی، قدرت پذیرش واقعیت‏های موجود و شکوفایی استعدادهای بالقوه خویش.
معیارهای بیماری و سلامت روانی در مکتب اسلام
در مکتب کمال یافته اسلام، معیارهای بیماری روانی و حداقل سلامت روانی و نیز معیارهای ایده‏آل تعریف شده‏اند. معیارهای بیماری، در تشخیص آن کمک‏کننده‏اند و از نظر حقوقی و جزایی مورد توجه قرار می‏گیرند.
نکته جالب در متون اسلامی این است که تظاهرات اختلال روانی را، به عنوان بیماری می‏پندارند و تاز زمانی که نشانه‏های قطع ارتباط با واقعیت ذهنی آنان، یعنی جنون وجود دارند، فرد از انجام تکالیف مذهبی معاف است و حق دخالت در دارایی خویش را ندارد، ولی پس از رفع علامت‏ها می‏تواند انجام امور عادی خویش را بر عهده گیرد.
پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله استفاده از واژه «مجنون» را برای افرادی که تظاهرات روانی دارند، ناصحیح می‏داند و آنها را فقط بیمار می‏خواند. در روایتی از حضرت علی علیه‏السلام نقل است:
رسول خدا بر جمعی گذشت و فرمود: برای چه گرد هم فراهم شده‏اید؟ عرض کردند: یا رسول الله مرد دیوانه‏ای است که غش می‏کند و ما بر گرد او جمع شده‏ایم. رسول خدا فرمود: این دیوانه نیست، بلکه بیمار است. پس فرمود: آیا شما را از دیوانه حقیقی آگاه کنم؟ عرض کردند: بلی یا رسول الله! فرمود: دیوانه آن است که از روی تکبر راه رود، با گوشه چشمش نگاه کند، شانه‏های خود را از سر بزرگی بجنباند و با آنکه گناه می‏کند، آرزوی بهشت دارد، مردم از شرش آسوده نیستند و به خیرش امیدی نیست و او دیوانه است